پامالى: ابو بصير از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه آن جناب فرمود اى ابا بصير ما درخت علم و اهل بيت پيامبريم در خانه ما جبرئيل فرود مىآيد و ما گنجينه علم خدا و مخزن وحى او هستيم هر كه تابع ما باشد نجات مييابد و هر كه مخالف با ما باشد هلاك مىشود خداوند اين را بر خود لازم شمرده.پ توحيد صدوق و معانى الاخبار: محمد بن مسلم گفت از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم ميفرمود خداوند را آفريدهايست كه آنها را از نور و رحمت خود براى رحمت آفريده آنها چشم بيناى خدايند و گوش شنوا و زبان گويا در ميان مردم باجازه خدايند بواسطه آنها رحمت نازل مىشود و بواسطه آنها مرده زنده و زنده ميميرد و بوسيله آنها مردم گرفتار و بواسطه آنها اجراى قضاى خويش را ميان مردم ميكند عرض كردم فدايت شوم اينها كيانند فرمود ائمه و اوصياء.پ امالى ابن شيخ: ربيعه سعدى گفت رفتم پيش حذيفة بن يمان گفتم برايم حديثى نقل كن از آنها كه از پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم شنيدهاى و ديدهاى بآن عمل ميكند.
گفت قرآن را رها نكن گفتم من قرآن را خواندهام آمدهام از تو حديثى بشنوم كه نديده و نشنيدهام از پيامبر اكرم خدايا ترا گواه ميگيرم كه پيش حذيفه آمدم و از او درخواست حديث كردم او شنيد ولى كتمان كرد.
گفت عجب بر من دشوار و سخت گرفتى حالا گوش كن جمله كوتاهى از سخنى طولانى كه جامع تمام امور تو است گفت نشانه بهشت در ميان همين مردم غذا ميخورد و راه ميرود.
گفتم توضيح بده نشانه بهشت را بشناسم و پيرو او شوم و نشانه آتش را تشخيص دهم و از آن پرهيز نمايم گفت قسم بآن كس كه جان حذيفه در اختيار اوست نشانه بهشت و راهنماى بسوى بهشت تا روز قيامت ائمه از آل محمّدند صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم و نشانه جهنم و راهنماى بسوى جهنم تا روز قيامت دشمنان اينهايند.پ علل الشرائع: زراره از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه فرمود من با گروهى از خويشاوندان خود پيش زياد بن عبد اللَّه بوديم زياد گفت اى پسران على و فاطمه شما را چه فضيلت و مزيتى است بر مردم. همه سكوت كردند.
من گفتم يكى از مزاياى ما بر مردم اين است كه مايل نيستيم هرگز بجاى يكى از مردم باشيم (و از فاميل خود كناره بگيريم) اما يك نفر پيدا نميشود كه علاقه نداشته باشد از ما باشد مگر آن شخص مشرك باشد بعد گفت اين حديث را روايت كنيد.پ تفسير قمى: عبد اللَّه بن جندب گفت براى حضرت رضا عليه السّلام نوشتم اين آيه را تفسير فرمايد اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ در جواب من نوشت.
اما بعد همانا محمّد امين خدا است در ميان مردم وقتى از دنيا رحلت نمود ما اهل بيت و ورثه او بوديم ما امناء خدا در زمينيم در نزد ما علم منايا و بلايا و انساب عرب و ميلاد اسلام است هر گروهى كه صد نفر را گمراه كند يا باعث هدايت صد نفر شود ما رهبر و فرمانده و تبليغكننده آنها را ميشناسيم ما شخصى را كه ببينيم ميشناسيم واقعا مؤمن است يا منافق.
پاسامى شيعيان ما و اسم پدرهايشان در نزد ما ثبت است خدا از آنها و از ما پيمان گرفته وارد محلى كه ما وارد ميشويم خواهند شد و داخل مدخل ما ميشوند بر اسلام واقعى نيستند جز ما و آنها تا روز قيامت.
ما چنگ بنور پيامبرمان ميزنيم و پيامبر چنگ بنور خدا ميزند و شيعيان ما چنگ بنور ما ميزنند هر كه از ما جدا شود هلاك ميگردد و هر كه پيرو ما باشد نجات مىيابد كسى كه جدائى از ما را اختيار كرد اختيار كرده و منكر كافرند پيرو ما پيرو دوستان ما مؤمنند كافر ما را دوست نميدارد و مؤمن با ما دشمنى نمىورزد هر كس بميرد در حالى كه ما را دوست ميداشته بر خدا لازم است او را با ما مبعوث كند.
ما نوريم براى پيروان خود و هدايت هستيم براى كسى كه از ما هدايت جويد هر كه از ما نباشد از اسلام بهرهاى نبرده بوسيله ما خدا دين را گشود و بوسيله ما ختم مينمايد بوسيله ما خداوند بشما خورانيد سبزه زمين را و بواسطه ما خداوند از آسمان باران فرستاد و بواسطه ما شما را در دريا از غرق نگه داشت و از فرو رفتن بزمين در بيابان و بوسيله ما خدا در زندگى بشما نفع بخشيد در قبر و در محشر و هنگام صراط و هنگام داخل شدن بهشت.
مثل ما در كتاب خدا مانند چراغدانى است كه در قنديلى قرار دارد ما چراغدان هستيم كه در آن چراغ است و چراغ داخل بلورى است گويا ستاره است درخشان كه از درخت پر بركت زيتون ميسوزد نه شرقى و نه غربى نه نابكار است و نه ناشناس است روغن آن چراغ ميدرخشد اگر چه افروخته نشود از صفا و روشنى نور بر نور است امام بعد از امام خداوند هدايت ميكند براى نور خود هر كه را بخواهد خداوند براى مردم مثالها ميزند خدا داناى هر چيز است.
نور على است خداوند هر كه را بخواهد بولايت ما هدايت ميكند بر خدا لازم است كه دوست ما را با چهرهاى درخشان كه از دور شناخته مىشود برانگيزد
حجت او نزد خدا آشكار باشد بر خدا لازم است كه دوست ما را با متقين و انبياء و صديقين و شهداء و صالحين قرار دهد كه آنها خوب رفيقهائى هستند.
شهداى ما ده درجه بالاتر از ساير شهداء است و شهيد شيعه ما بر شهداى غير ما نه درجه فضيلت دارند.پ ما نجيبان و اولاد انبياء هستيم و ما فرزند اوصياء هستيم ما شخصيتهاى ممتاز كتاب خدا هستيم ما از همه مردم به پيامبر نزديكتريم خداوند براى ما دينش را تشريع نموده و در قرآن ميفرمايد شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ اى محمّد وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى بما آموختند و آنچه آموختيم تبليغ كرديم و علم آنها را بما دادند ما وارث صاحبان علم و پيغمبران اولو العزم هستيم أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ اينكه دين را بپا داريد همان طور كه فرموده وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ متفرق نشويد بر مشركان بولايت على گران است ما تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ دعوت بولايت على كه تو ميكنى اى محمّد خداوند برمىگزيند هر كه را بخواهد و هدايت مىنمايند هر كه بپذيرد ولايت على عليه السّلام را برايت كتابى فرستادهام كه در آن هدايت است در باره آن انديشه و تدبر كن و آن را بفهم كه در آن شفا و نور است.پ خصال: عبد اللَّه بن عباس گفت پيامبر اكرم در ميان ما بسخن رانى مشغول شد و در آخر فرمايش خود فرمود:
خداوند براى ما ده امتياز را جمع كرده كه براى احدى قبل از ما جمع نكرده و در احدى غير ما نخواهد بود: در ميان ما حكم و حلم و علم و نبوّت و سخاوت و شجاعت و هدايت و صدق و پاكى و عفاف است ما كلمه تقوى و راه هدايت و مثل اعلى و حجت بزرگ و دستآويز محكم و حبل المتين هستيم خداوند در باره ما دستور مودّت و دوستى داده بعد از دريافت حق ديگر چيزى جز گمراهى نيست كجا ميرويد.پ بصائر: مزاحم خراسانى گفت پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم ما خانواده، خانواده
رحمت و شجره نبوّت و جايگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه و معدن علم هستيم.پ بصائر: ابو المنذر گفت با پدرم رفتم خدمت حضرت زين العابدين عليه السّلام آن جناب فرمود مردم از ما چه بدى ديدهاند؟ بخدا قسم ما شجره نبوّت و خانه رحمت و محل رسالت و معدن علم و محل رفت و آمد ملائكه هستيم.پ بصائر: خثيمه از حضرت باقر عليه السّلام نقل كرد كه فرمود ما درخت نبوّت و خاندان رحمت و كليدهاى حكمت و معدن علم و پايگاه رسالت و محل آمد و رفت ملائكه و مخزن اسرار خدا و امانت او در ميان مردم و ما حرم بزرگ خدا و ما پيمان اوئيم هر كسى بقرارداد خود وفا كند به پيمان خدا وفا كرده و هر كس به پيمان ما وفا نمايد بعهد خدا وفا كرده و هر كه پيمانشكنى نمايد در هر دو مورد پيمان و عهد خدا را شكسته است.پ بصائر: اعمش از ابو ذر نقل كرد كه وقتى مردم پس از پيامبر اكرم اختلاف پيدا كردند ابو ذر گفت خانواده پيامبر شما اهل بيت نبوّتند و پايگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه و خاندان رحمت و معدن علمند.
دو روايت ديگر بهمين طور نقل مىشود در يكى بجاى بيت رحمت بيت رأفت است.پ بصائر: اسود بن سعيد گفت خدمت حضرت باقر عليه السّلام بودم بىآنكه چيزى از آن جناب بپرسند فرمود ما حجت خدا و باب اللَّه و لسان خدا و وجه اللَّه و عين اللَّه در ميان مردم هستيم ما فرمانروايان امر در ميان مردم هستيم.پ بصائر: عبد الرحمن بن كثير گفت از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم ميفرمود ما فرمانروايان فرمان خدا و گنجينههاى علم خدا و مخزن وحى او و اهل دين خدا هستيم كتاب خدا بر ما نازل شده بواسطه ما خدا پرستش شد اگر ما نبوديم خدا شناخته نميشد ما وارث پيامبر خدا و عترت او هستيم.
توضيح: بواسطه ما خدا پرستش شد يعنى ما بمردم راه پرستش و عبادت خدا را آموختيم يا منظور اين است كه ما خدا را بمقدار ممكن پرستيديم يا بولايت ما خدا پرستش شد كه اين خود نيز از اعظم عبادات است يا اينكه بولايت ما عبادت صحيح است زيرا اين ولايت از بزرگترين شرايط صحت است اگر ما نبوديم خدا شناخته نميشد يعنى غير از ما كسى خدا را نشناخته يا ما خدا را بمردم معرفى كرديم يا بواسطه جلالت و علم و فضل ما مردم شناختند قدر و عظمت خدا را.پ بصائر: عبد اللَّه بن ابى يعفور گفت حضرت صادق عليه السّلام فرمود اى پسر ابى يعفور خداوند تبارك و تعالى يكتاى بىهمتا است در يكتائى بىنظير است در آفرينش مخلوقى را آفريد آنها را براى اين رهبرى جدا نمود ما همان مخلوق ممتاز هستيم اى پسر ابى يعفور ما حجتهاى خدا ميان مردم و شهداى او در ميان خلق و امناى او و خزينهداران علم و دعوتكنندگان راه او و بپادارندگان اين راه هستيم هر كه از ما اطاعت كند خدا را اطاعت كرده.پ بصائر: ابو خالد قماط از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه عرضكردم يا ابن رسول اللَّه مقام شما در نزد خدا چگونه است فرمود حجت خدا بر خلق و باب و دربى هستيم كه از آن بايد وارد شد و امين اسرار خدا و مترجم وحى او هستيم.پ بصائر: خثيمه از حضرت باقر عليه السّلام نقل كرد كه شنيدم ميفرمود ما جنب اللَّه و برگزيده او و منتخب خدا و تحويلگيرنده ميراث انبيا و امناى پروردگار و حجت خدا و اركان ايمان و پايههاى اسلام هستيم ما رحمت خدا بر خلقيم.
ما كسانى هستيم كه خداوند بوسيله ما ميگشايد و بوسيله ما ختم ميكند ما ائمه هدى و چراغهاى روشنگر تاريكىها و استوانههاى درخشان هدايت و ما سابقون و آخرون (كه در قرآن ياد شده هستيم) ما پايگاه برافراشته براى مردميم هر كه تمسك بما جويد خواهد رسيد و هر كه از ما تخلف ورزد غرق مىشود.
ما رهبر مردم سفيد چهره هستيم و برگزيده خدا و راه واقعى و صراط مستقيم بسوى خدائيم ما از نعمتهاى خدا بر خلقيم ما راه و روش و معدن نبوّت و پايگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه و چراغ راهنما براى راه رو هستيم ما راهى هستيم براى كسى كه پيرو ما باشد و هدايتكنندگان به بهشتيم.
ما عزت اسلام و پلها و معبرهاى بزرگى هستيم كه هر كس از روى آن بگذرد سبقت مىگيرد و هر كه تخلف جويد گمراه مىشود ما كوهان بزرگ و ما كسانى هستيم كه بواسطه ما رحمت نازل مىشود و بوسيله ما باران مىبارد بر شما و بواسطه ما عذاب از شما برطرف مىگردد هر كه ما را بشناسد و يارى كند و عارف بحق ما باشد و دستور ما را بپذيرد از ما است و بازگشت او بسوى ما است.پ بصائر: عمار بن هارون از حضرت باقر عليه السّلام نقل كرد كه فرمود حضرت محمّد صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم امين خدا در زمين بود پس از درگذشت آن جناب ما اهل بيت وارث او هستيم پس ما امينهاى خدا در زمينيم در نزد ما علم مرگ و ميرها و بلاها و نژاد عرب و فصل الخطاب و ميلاد اسلام است در قرآن فرموده شَرَعَ لَكُمْ اى آل محمّد مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ اى محمّد وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى بما آموختند و ما تبليغ نموديم آنچه را آموختيم و بما سپرده شد ما وارث انبياء و وارث پيامبران اولو العزم هستيم أَنْ أَقِيمُوا نماز بپا داريد و الدِّينِ و دين را استوار داريد اى خاندان محمّد وَ لا تَتَفَرَّقُوا متفرق نشويد و متحد باشيد بر كسانى كه شريك در ولايت على قرار دادهاند گران است دعوتى كه آنها را بولايت على ميكنى كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ.پ كمال الدين: سليم بن قيس از امير المؤمنين عليه السّلام نقل ميكند كه فرمود:
خداوند ما را پاك قرار داد و معصوم نمود و ما را گواه بر مردم قرار داد و حجت در زمين ما را با قرآن و قرآن را با ما قرار داد نه ما از او و نه او از ما جدا
مىشود.پ بصائر: حسين احمسى گفت از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم ميفرمود ما اهل بيت پيامبريم در نزد ما پناههاى علم و آثار نبوّت و علم كتاب و تشخيص حق و باطل اختلافات بين مردم است.پ كشف اليقين: زياد بن منذر گفت از حضرت باقر عليه السّلام شنيدم ميفرمود ما درختى هستيم كه ريشه آن پيامبر اكرم و تنه آن امير المؤمنين على عليه السّلام و شاخههايش فاطمه دختر محمّد و ميوه آن حسن و حسين عليهما السّلام هستند آنها درخت نبوت و خاندان رحمت و كليد حكمت و معدن علم و پايگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه و مخزن اسرار خدا و وديعه او و امانتى كه بآسمانها و زمين عرضه شد و حرم بزرگ خدا و بيت عتيق او و حرم خدائيم.
در نزد ما علم منايا و بلايا و وصايا و فصل الخطاب و ميلاد اسلام و نژاد عرب آنها نور درخشان اطراف عرش خدا بودند خداوند دستور داد آنها تسبيح بگويند ساكنين آسمانها از ايشان تسبيح را آموختند سپس زمين آورده شدند در آنجا دستور تسبيح داد بآنها اهل زمين بوسيله تسبيح آنها تسبيح گفتند.
بپاى ايستادگان در خدمت خدا آنهايند و تسبيحكنندگان كه در قرآن ياد شده اين خانوادهاند هر كه وفا به پيمان آنها نمايد وفا به پيمان خدا كرده هر كه حق آنها را بشناسد حق خدا را شناخته آنها فرمانروايان امر خدا و گنجينههاى وحى او و وارث كتاب خدا و برگزيدگان اسرار او و امينهاى وحى خدايند اينها اهل بيت نبوّت و معدن رسالت و كسانى هستند كه انس ببال و پر ملائكه گرفتهاند كسانى كه جبرئيل از جانب خدا بآنها تغذيه تنزيل و تاويل قرآن مىكرد.
اينها خانوادهاى هستند كه خداوند آنها را گرامى داشت باسرار خود و آنها را بكرامت خويش ممتاز نمود و با هدايت عزت بخشيد و بوحى پايدار كرد و ايشان را رهبران هدايت و نور نجات در تاريكى قرار داد آنها را بدين خويش
اختصاص داد و با علم خود مزيت بخشيد بآنها مزايايى بخشيد كه بهيچ يك از جهانيان نداده بعد آنها را استوانه دين خود و مخزن اسرار و امين بر وحى و برجستگان خلق و گواهان بر مردم قرار داد.پ خداوند ايشان را برگزيد و مورد لطف و عنايت و فضل و رضايت و انتخاب خويش قرار داد و ايشان را پاكيزه كرد آنها را وسيله آبادى شهرها و شهرمندان قرار داد و راهنماى آنها بر صراط. آنها ائمه هدى و داعيان تقوى و كلمة اللَّه بزرگ و حجت عظمى آنها سبب نجات و تقرب بخدا آنها برگزيدگان شايسته و رهبران ممتاز و ستارگان درخشان آنها صراط مستقيم و راه پايدارند هر كه از آنها فاصله بگيرد منحرف است و كسى كه كوتاهى در باره آنها نمايد گمراه است و هر كه ملازم ايشان باشد بهدف واقعى ميرسد.
نور خدا در دلهاى مؤمنين و درياهاى گوارا براى نوشندگان هر كه بآنها پناه برد آسوده است و هر كه چنگ بدامن ايشان زند در امان است داعى بسوى خدا و تسليم امر او و عامل بدستورش و حاكم كتاب خدايند از اين خاندان خداوند پيامبر را برانگيخته و بر آنها ملائكه را نازل فرموده و در ميان ايشان آرامش و سكينه را نازل نموده و بسوى آنها روح الامين نازل شده اينها لطف و عنايتى است از خدا بر آنها كه بايشان اختصاص داده و آنها را با اين مقامات مزيت بخشيده.
پايگاههاى با بركت و قرارگاه رحمت خدايند گنجينههاى علم و وارث حلم و تقوى پيشگان و صاحبان خرد و چراغ درخشان و وارث انبياء و يادگار اوصيايند.
از اين خانواده است آن شخصيت پاك نهاد بنام محمّد مصطفى و پيامبر امّى از اين خانواده است فرمانرواى خوش قد و قامت و شير ژيان حمزه و از اينها است آب يار روز زيارت عباس بن عبد المطلب عموى پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم و برادر مهربان پدرش از اين خانواده است شخصيتى صاحب دو بال و دو هجرت و دو قبله و دو
بيعت از خاندان پربركت كه نژادى پاك و نهادى درخشان داشت (بنام جعفر بن ابى طالب).
از آنها است يار محمّد و برادرش و تبليغكننده از جانب او پس از درگذشتش صاحب برهان و تاويل و تفسير امير المؤمنين و ياور مؤمنين و وصى پيامبر اكرم على بن ابى طالب بر او بهترين درود و تحيّت باد.
اينهايند كسانى كه خداوند مودّت و ولايت آنها را بر هر مرد و زن مسلمان واجب نموده در قرآن كريم فرموده است قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى وَ مَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ حضرت باقر عليه السّلام فرمود اقتراف حسنة عبارت از مودّت با ما خانواده است.پ مناقب شهر آشوب: جابر جعفى گفت: حضرت باقر عليه السّلام فرمود: ما فرمانروايان امر خدا و گنجينههاى علم خدا و وارث وحى او و حاملين كتاب خدا هستيم فرمان بردارى از ما واجب و دوستى با ما ايمان و دشمنى با ما كفر است دوست ما در بهشت و دشمن ما در جهنم است.پ معروف بن خربوذ گفت از امام عليه السّلام شنيدم ميفرمود خبر ما دشوار و مشكل است كه تاب آن را ندارد مگر فرشتههاى مقرب يا پيامبر مرسل و يا بندهاى كه خداوند دلش را بايمان آزموده.پ امام عليه السّلام بارها ميفرمود گرفتارى مردم براى ما بزرگ است اگر آنها را دعوت براه خير كنيم نمىپذيرند و اگر آنها را رها كنيم بوسيله ديگرى هدايت نخواهند شد.پ و فرموده ما اهل بيت رحمت و درخت نبوّت و معدن حكمت و پايگاه ملائكه و محل نزول وحى هستيم.پ بشارة المصطفى: جابر بن يزيد از حضرت باقر عليه السّلام نقل كرد كه فرمود مردم خداوند خاندان پيامبر را بكرامت خويش ممتاز نموده و بآنها اسرار و علم
خود را سپرده آنها پايههاى دين و گواهان علم اويند آنها را پيش از مردم بوجود آورده و در سايه عرش خويش جاى داده آنها را برگزيده و راهنماى مردم قرار داده و مطلع بر راه خويش قرار داده.
آنهايند ائمه هدى و رهبران پاك و امت وسطى پناه هر كس بآنها پناه برد و سبب نجات كسى كه بر آنها اعتماد نمايد هر كه آنها را دوست بدارد محل رشك و حسرت مخالفين خود و هر كه با آنها دشمنى كند هلاك مىشود و متمسك بآنها رستگار است در ميان آنها رسالت نازل شده و بر آنها ملائكه فرود آمده و بآنها روح الامين القاى وحى ميكرد خداوند بآنها امتيازاتى بخشيده كه باحدى نداده.
آنها شاخههاى پاك و درخت مبارك و معدن علم و پايگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه اهل بيت رحمت و بركت هستند كسانى هستند كه خداوند پليدى را از ايشان زدوده و پاك و پاكيزه گردانيده «1».پ تفسير فرات: حسن بن على پس از حمد و ثناى خدا اين آيه را قرائت كرد وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ فرمود:
همان طورى كه سبقتگيرندگان در ايمان برترى دارند بر ديگران همين طور على بن ابى طالب عليه السّلام به نسبت سبقتى كه بر ديگران داشته بر آنها فضيلت دارد در اين آيه ميفرمايد أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ دعوت پيامبر را پذيرفت و با او با جان خويش مواسات نمود سپس عمويش حمزه سيد الشهداء بهمراه او گروهى كشته شدند ولى حمزه سرور آنها بود بجهت خويشاوندى كه با پيامبر اكرم داشت.
خداوند بجعفر دو بال داد كه بوسيله آن دو با ملائكه در بهشت پرواز ميكند هر جا بخواهد اين موقعيت بواسطه مقام آن دو در نزد پيامبر و خويشاوندى ايشان با آن جناب بود پيامبر اكرم بر حمزه هفتاد نماز خواند
در بين شهيدانى كه با او بشهادت رسيدند.
خداوند بزنان پيامبر برترى بخشيد نسبت بساير زنان چون انتساب به پيغمبر داشتند نماز در مسجد پيامبر را برابر با هزار نماز در مقابل ساير مساجد قرار داد مگر مسجدى كه ابراهيم عليه السّلام در مكه بنا كرد اين فضيلت بواسطه مقام و فضل پيامبر است.
و به پيامبر اكرم آموخت و فرمود بگوئيد:
اللهم صل على محمّد و آل محمّد كما صليت ابراهيم و آل ابراهيم انك حميد مجيد
حق بر مسلمان اين است كه بر ما صلوات بفرستد در نماز واجبى كه ميخواند خداوند غنيمت را براى پيامبر حلال كرد و او براى ما نيز حلال نمود و صدقه را بر او حرام كرد و بر ما نيز حرام نمود اين مقام و شخصيتى است كه خداوند بما عنايت كرد.پ تفسير فرات: حضرت صادق عليه السّلام در باره آيه إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِأُولِي النُّهى* فرمود بخدا قسم ما صاحبان خرد و نگهبانان خدا بر خلق و خزائن او بر دين هستيم كه آن را حفظ ميكنيم و پوشيده ميداريم و پنهان ميداريم دين را از دشمنان خود همان طورى كه پيامبر اكرم پنهان ميداشت تا وقتى خدا اجازه هجرت و پيكار با مشركين باو داد ما بر همان روش پيامبر هستيم تا خداوند اجازه اظهار دينش را بوسيله شمشير بدهد و مردم را بسوى دين دعوت كنيم و با ايشان پيكار نمائيم كه بدين برگردند چنانچه پيامبر پيكار براى پذيرش دين مىكرد.پ تفسير فرات: مفضّل بن عمر گفت حضرت صادق عليه السّلام فرمود مفضّل! خداوند ما را از نور خود آفريد و شيعيان ما را از ما آفريد بقيه مردم در آتشند بوسيله ما خدا اطاعت مىشود و بوسيله ما معصيت ميگردد مفضل خدا تصميم غير قابل برگشت گرفته كه از كسى عملى را نپذيرد مگر بواسطه ما و كسى را معذب ننمايد مگر بواسطه ما.
ما باب اللَّه و حجت و امين او بر خلق و خزينه دار او در آسمان و زمين
هستيم از جانب خدا حلال ميكنيم و بدستور او حرام مينمائيم بين ما و خدا پردهاى نيست وقتى بخواهيم اين آيه اشاره بهمان است وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ* و اين فرمايش پيامبر اكرم نيز ناظر بر همين مطلب است
ان اللَّه جعل قلب وليه وكرا لإرادته فاذا شاء شئنا
خداوند دل ولىّ خود را آشيانه اراده خويش قرار داده هر گاه او بخواهد ما نيز مىخواهيم.پ اختصاص: ابو المغرا از موسى بن جعفر عليه السّلام نقل كرد كه فرمود هر كس حاجتى نزد خدا دارد و مايل است ما را ببيند و بفهمد موقعيت خويش را در نزد خدا سر شب غسل نمايد و بوسيله ما با خدا مناجات كند او ما را خواهد ديد و بوسيله ما گناهش آمرزيده مىشود و مقام و موقعيتش بر او پنهان نخواهد ماند.
عرضكردم آقا ممكن است كسى كه شراب خوار باشد شما را در خواب ببيند؟ فرمود شراب او را از دين خارج نميكند ولى دينش از ميان ميرود با ترك كردن ما و فاصله گرفتن از ما شقىترين شقاوتمندان شما كسى است كه در دل اخبارى كه از ما نقل مىشود تكذيب ميكند ولى در ظاهر تصديق مينمايد ما فرزندان نبىّ خدا و رسول او هستيم و فرزندان امير المؤمنين و دوستان پروردگار جهان.
ما كليد كتاب هستيم بوسيله ما دانشمندان سخن ميگويند اگر اين نبود گنگ ميشدند ما مناره را برافراشتيم و قبله را شناسانديم ما چون حجر اسماعيل نسبت بكعبه هستيم در آسمان و زمين، بوسيله ما خدا آدم را بخشيد و بوسيله ما ايوب گرفتار شد و يعقوب بفراق دچار گشت و يوسف بزندان افتاد و بواسطه ما بلا رفع مىشود و خورشيد نور ميدهد نام ما در عرش خدا ثبت است نوشته است بر عرش: محمّد بهترين پيامبر و على سرور اوصياست و فاطمه بهترين زنان جهان.
توضيح: ابتلاء ايوب و فراق يعقوب و زندانى شدن يوسف يا بواسطه كوتاهى مختصرى كه در معرفت آنها و توسل بايشان بوده باندازهاى كه موجب
گناه نميشده يا بواسطه كمال معرفت اين خانواده و توسل بآنها دچار چنين گرفتارىها شدهاند زيرا گرفتارى شاهد و فضل و مقام است (كه مضمون خبرى است بلا و گرفتارى نشانه دوستى و ولايت است هر چه بيشتر فراوانتر خواهد بود).پ اختصاص: حسن بن عبد اللَّه از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه امير المؤمنين عليه السّلام در ضمن خطبهاى فرمود: از من سؤال كنيد قبل از اينكه مرا نيابيد مردم! من قلب نگهبان و حافظ خدايم و زبان گوياى او و امين اسرارش و حجت بر مردم و خليفه او ميان بندگان و چشم بينا بين جهانيان و دست گشاده برأفت و رحمت و دين و آئين اويم كه تصديق مرا نخواهد كرد مگر كسى كه ايمان خالص داشته باشد و تكذيب مرا نخواهد نمود مگر كسى كه كافر خالص باشد.پ اختصاص: محمّد بن سنان از ابو بصير نقل كرد كه امير المؤمنين عليه السّلام فرمود من هادى مهتدى پدر يتيمان و همسر بيوه زنان و بيچارگان و پناه هر ناتوان و ملجأ هر خائف و رهبر مؤمنين بسوى بهشتم من حبل اللَّه المتين و عروة الوثقى خدايم من عين اللَّه و زبان صادق و دست اويم من جنب اللَّه هستم همان جنبى كه در قرآن شخص حسرت ميخورد و ميگويد يا حَسْرَتى عَلى ما فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ اى افسوس بر آنچه از دست دادم در مورد جنب اللَّه.
من دست گشوده خدا بر بندگان برحمت و مغفرت هستم من باب حطه بنى اسرائيلم (هر كه داخل آن ميشد نجات مىيافت) هر كه مرا بشناسد و حق مرا بداند خدا را شناخته چون من وحى پيامبر در زمين و حجت او بر خلقم منكر اين مقام نخواهد شد مگر كسى كه خدا و پيامبر را رد كند.پ برسى در مشارق الانوار از جابر بن عبد اللَّه انصارى از پيامبر اكرم نقل ميكند كه روزى آن جناب از منزل خارج شد امام حسن و امام حسين عليهما السّلام با ايشان بودند براى مردم سخن رانى آغاز كرد و در بين خطبه خود فرمود:
مردم! اينها عترت پيامبر شما و اهل بيت و ذريه و جانشينان اويند
خداوند بكرامت خود اين امتياز را بآنها بخشيده و سرّ خود را بآنها سپرده و ايشان را حافظ غيب قرار داده و مامور مراعات بندگان و آنها را بر امر مكنون و پوشيده خويش مطلع كرده و حكمت بآنها تلقين نموده و فرمانروائى بر مردم را بآنها داده و امير برايشان كرده و براى وحى خويش برگزيده و ملائكه را خدمتكار آنها كرده و اختيار تصرف در مملكت خود را بآنها سپرده و براى سرّ خود آنها را خواسته و براى كلمات و امر خويش ايشان را برگزيده آنها را پايههاى بلند دين خود و گواهان بر مردم و امناى خويش در بلاد قرار داده.پ آنها ائمه هدى و عترت پاك و ذريه نبوّت و سادات علوى و امت وسطى و كلمه عليا و سرور اهل دنيا و رحمت موصول و پناه هر كه بآنها چنگ زند و سبب نجات هر كس به آنها تمسك جويد قرار داده. رستگار است هر كه آنها را دوست بدارد و شقاوتمند است هر كه با آنها دشمنى ورزد هر كه پيرو آنها باشد از عذاب در امان است هر كه تخلف جويد گمراه و نااميد. دعوت بسوى خدا ميكنند و از جانب او ميگويند و بامر او عمل ميكنند در خانههاى آنها وحى نازل شده و جبرئيل امين بسوى آنها فرستاده شده «1».پ محمّد بن سنان از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه فرمود ما جنب اللَّه و برگزيده خدا و منتخب پروردگار و نگهبان مواريث انبياء و امناى خدا و وجه اللَّه و آيت هدى و عروة الوثقى هستيم بواسطه ما خدا افتتاح نمود و بما ختم كرد ما اولين و آخرين هستيم ما بهترين جهانيان و نواميس زمان و سرور بندگان و رهبر دنيا و راه استوار و صراط مستقيم ما علت وجود و حجت معبوديم خداوند عمل هر كس كه جاهل بحق ما باشد نمىپذيرد.
ما چراغدان نبوّت و چراغهاى رسالت و نور نورها و كلمة اللَّه و پرچم حق هستيم هر كه در زير آن پرچم باشد نجات يابد و هر كه تخلف ورزد گمراه شود ما پيشوايان دين و رهبران سفيد چهرگان و معدن نبوت و پايگاه
رسالت هستيم ملائكه بسوى ما در رفت و آمدند ما چراغ روشنگر و راه هدايت و رهبر بسوى بهشت و پل بر روى گذرگاهها و كوهان بزرگيم.پ بواسطه ما باران مىبارد و عذاب و بلا جلوگيرى مىشود هر كه شنيد اين هدايت را در جستجوى محبت ما در قلب خود باشد اگر در آن بغض و انكار فضل ما را ديد بداند كه از راه راست منحرف شده زيرا ما حجت معبود و مترجم وحى و خزينه علم و ميزان دادگرى خدائيم.
ما شاخههاى درخت زيتون و دست پرورده پاك مردان و چراغ چراغدانى هستيم كه در آن نور بر نور قرار دارد ما برگزيده كلمه پايدار تا روز قيامت هستيم كه براى آن پيمان و ولايت گرفته شده از ذرات در عالم ذرّ.پ روايت شده از ابو سعيد خدرى گفت امير المؤمنين خطبهاى ايراد كرد و در آن فرمود مردم! ما ابواب حكمت و كليدهاى مرحمت و سرور ائمه و امناى كتاب و فصل خطاب هستيم بوسيله ما خدا ثواب ميدهد و بواسطه ما عقاب ميكند هر كه ما خانواده را دوست بدارد نيكى او افزون و كفه اعمال خيرش سنگين ميگردد عمل او مقبول و خطايش مورد عفو قرار مىگيرد و هر كه دشمن ما باشد اسلامش باو سودى نمىبخشد.
ما خانوادهاى هستيم كه خداوند ما را برحمت و حكمت و نبوّت و عصمت امتياز بخشيده.
از ما است خاتم انبياء همانا ما پرچم حقيم هر كه در زير آن پرچم باشد سبقت ميگيرد و هر كه كنارهگيرى كند از دين منحرف است ما برگزيدگان خدا هستيم ما را براى مردم انتخاب كرده و امين وحى خويش نموده ما هدايتكنندگان هدايت يافتهايم.
از كلمات مطلعم پيامبر اكرم با من آنچه اتفاق افتاده و اتفاق خواهد افتاد در ميان گذاشته من برادر رسول خدا و نگهبان علم او من صديق اكبرم چنين حرفى را هر كس غير از من بگويد افتراگر و دروغگو است من فاروق اعظم هستم.
پتوحيد صدوق: ابن ابى يعفور گفت حضرت صادق عليه السّلام فرمود خداوند يكتاى بىهمتا است بوحدانيت بىنظير است و تنها خالق اوست. گروهى را خلق نمود و بآنها امر دين را واگذار كرد ما آن گروه هستيم.
ما حجت خدا در ميان بندگان و گواهان بر خلق و امناى بر وحى و خزينهداران علم او هستيم و وجه خدائيم كه از آن جناب بايد بسوى او رفت و ديده او ميان مردم و زبان گويا و باب اللَّه هستيم كه راهنما بسوى اوييم ما عالم بامر و دعوتكننده براهش هستيم بوسيله ما خدا شناخته شد و پرستش گرديد ما راهنمايان بسوى خدائيم اگر ما نبوديم خدا پرستش نميشد.پ بصائر: ابو بصير گفت بحضرت صادق عرض كردم حديثى در باره خود برايم نقل نمىفرمائيد؟ فرمود ما فرمانروايان امر خدا و وارث وحى او و عترت پيامبرش هستيم.
توضيح: ابن بطريق در عمده از تفسير ثعلبى باسناد خود از انس نقل ميكند كه پيامبر اكرم فرمود ما فرزندان عبد المطلب سرور بهشتيان هستيم من و حمزه و على و جعفر و حسن و حسين و مهدى.پ خصال: ابو هريره گفت پيامبر اكرم فرمود هفت نفرند كه خداوند براى آنها سايبان قرار ميدهد در روزى كه سايهاى جز سايه خدا نيست.
امام عادل و جوانى كه پرورش در عبادت خدا يافته و مردى كه شيفته مسجد است از آن كه خارج مىشود قرار ندارد تا بسوى مسجد برگردد و دو مردى كه در راه فرمانبردارى از خدايند بر اين امر اتحاد دارند و از هم جدا ميشوند و كسى كه در تنهائى بياد خدا مىافتد اشكش فرو ميريزد و مردى كه زنى زيبا و با شخصيت او را بخويش دعوت ميكند در جوابش ميگويد من از خدا ميترسم و مردى كه صدقهاى ميدهد چنان پنهان ميكند آن را كه دست چپش نميداند دست راست چه صدقه داد.پ ثواب الاعمال: عجلان از حضرت صادق نقل كرد كه فرمود سه نفرند
كه خداوند آنها را بدون حساب وارد بهشت ميكند. امام عادل و تاجر راستگو و پيرمردى كه عمر خود را در اطاعت خدا بسر برده.
توضيح: ممكن است منظور از امام عادل در هر دو خبر امام جماعت باشد بدليل رواياتى كه شبيه آن است اما اينها خودشان حمل بر امام كل مىنمايند.پ امالى و عيون اخبار: فضال از پدر خود از حضرت رضا عليه السّلام نقل كرد كه فرمود ما در دنيا سرور و در آخرت ملك و فرمانرواييم.پ امالى شيخ: عمر بن على بن ابى طالب از پدر خود نقل كرد كه پيامبر اكرم بمن فرمود يا على بوسيله ما خدا دين را ختم ميكند چنانچه بوسيله ما گشود بوسيله ما خدا محبت بين قلبهاى شما مياندازد بعد از دشمنى و كينه.پ اعتقادات صدوق: اعتقاد ما اينست كه حجتهاى خدا بر مردم پس از پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم ائمه اثنا عشرند كه اول آنها امير المؤمنين على بن ابى طالب سپس امام حسن و بعد امام حسين بعد على بن الحسين سپس محمّد بن على و بعد جعفر بن محمّد آنگاه موسى بن جعفر سپس على بن موسى الرضا آنگاه محمّد بن على سپس على بن محمّد و بعد حسن بن على پس از آن جناب حجت بن الحسن قائم منتظر صاحب الزمان و خليفة الرحمن صلوات اللَّه عليهم اجمعين.
ما معتقديم كه آنها اولو الامر هستند كه خدا اطاعت ايشان را واجب نموده و آنها گواه بر مردمند و ابواب اللَّه و راه بسوى او و راهنما بسوى خدايند و گنجينه علم خدا و مترجم وحى او و اركان توحيد و معصوم از خطا و لغزشند خداوند از آنها پليدى را برطرف نموده و پاك و پاكيزشان كرده داراى معجزات و دلائلند و آنها امان براى اهل زمينند چنانچه ستارگان امان اهل آسمانند مثل آنها در اين امت مانند كشتى نوح است هر كه سوار شد نجات يافت و مانند باب حطه هستند. آنها عباد اللَّه مكرمند كه در سخن بر خدا سبقت نميگيرند و عامل بامر اويند.
ما معتقديم كه محبت با آنها ايمان و بغض كينه با ايشان كفر است امر آنها امر خدا و نهى ايشان نهى اوست طاعت آنها طاعت خدا و مخالفتشان مخالفت با خدا است دوست آنها دوست خدا و دشمن ايشان دشمن خدا است.
ما معتقديم كه زمين خالى از حجت خدا بر خلق نيست يا آشكار و يا ترسان و پنهان و معتقديم كه حجت خدا و خليفه او بر مردم در اين زمان قائم منتظر پسر امام حسن عسكرى است او همان كسى است كه پيامبر اكرم اطلاع داده با نام و نسبش و او زمين را پر از قسط و داد ميكند چنانچه پر از ظلم و جور شده او كسى است كه خداوند بوسيلهاش دين خود را بر تمام اديان پيروز مينمايد گرچه مشركين ناراضى باشند.
بدست او فتح مىشود شرق و غرب زمين بطورى كه جايى در روى زمين باقى نميماند كه صداى اذان در آن بلند نشود دين اختصاص بخدا مىيابد او مهدى است كه پيامبر خبر داده پس از ظهور او عيسى بن مريم فرود مىآيد و پشت سر او نماز ميخواند كسى كه پشت سر او نماز بخواند چنان است كه پشت سر پيامبر نماز خوانده چون جانشين اوست.
معتقديم كه جز او ديگرى قائم نيست و او در غيبت خود باقى است زيرا پيامبر اكرم و ائمه عليهم السّلام تصريح بنام و نسبش نمودهاند و بشارت وجودش را دادهاند صلوات اللَّه عليه.پ كنز الفوائد الكراجكي: محمّد بن على از آباء گرام خود نقل ميكند كه پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمود على بن ابى طالب خليفة اللَّه و خليفه من و حجت اللَّه و حجت من و باب اللَّه و باب من و صفى اللَّه و صفىّ من و حبيب اللَّه و حبيب من و خليل اللَّه و خليل من و سيف اللَّه و سيف من است.
او برادر من و دوست و وزير و وصى من است دوستدار او دوست من و كينهتوز با او كينهتوز من ولىّ او ولى من دشمن او دشمن من همسرش دختر من و فرزندش فرزند من حزب او حزب من و سخن او سخن من امرش امر من
و او سيد الوصيين و بهترين فرد امت من است.پ ثمالى از على بن الحسين از پدر خود از جدش امير المؤمنين على بن ابى طالب نقل كرد كه پيامبر اكرم فرمود: خداوند فرمانبردارى از مرا واجب نموده بر شما و از مخالفت من نهى نموده و شما را امر كرده از من پيروى كنيد و اطاعت از على بن ابى طالب را پس از من واجب نموده بهمان نحو كه اطاعت مرا واجب كرده و شما را از مخالفت او نهى نموده او را برادر و وزير و وصى و وارث من قرار داده او از من و من از اويم حبّ او ايمان و بغض با او كفر است محبّ او محبّ من و دشمن او دشمن من او مولاى كسى است كه من مولاى اويم و من مولاى هر مرد و زن مسلمانم من و او دو پدر اين امت هستيم.پ كتاب محتضر: روايت شده كه بخط مولا ابو محمّد امام عسكرى عليه السّلام يافت شده: پناه بخدا مىبرم از گروهى كه محكمات كتاب را حذف كردهاند و خدا و پيامبر اكرم و ساقى كوثر و پايگاههاى حساب و آتش دوزخ و طامه كبرى و نعمتهاى عالم آخرت را فراموش كردهاند.
ما كوهان بزرگ هستيم در ميان ما نبوّت و ولايت و كرم است ما منار هدايت و عروة الوثقى هستيم انبياء از نور ما اقتباس ميكنند و پيرو آثار ما هستند بزودى حجت خدا بر مردم با شمشير آخته براى آشكار نمودن حق ظاهر خواهد شد اين خط حسن بن على بن محمّد بن على بن موسى بن جعفر بن محمّد بن على بن حسين بن على بن امير المؤمنين است.پ و روايت شده كه باز بخط آن جناب يافت شده جملاتى باين صورت: ما بر فراز قلههاى حقايق با قدمهاى نبوت و ولايت بالا رفتيم ما هفت طبقه اعلام فتوى را با هدايت روشن نمودهايم ما شيران ميدان جنگ و بارانهاى پر بركت و سرزنشكنندگان دشمنان هستيم در ميان ما است شمشير و قلم در دنيا و پرچم حمد و حوض در آخرت فرزندان ما هم سوگندان دين و خلفاى پيامبران و چراغهاى امت و مفاتيح كرمند.
موسى كليم بدرجه نبوّت رسيد چون ما او را وفادار ميدانستيم و روح القدس در بهشت از ميوههاى نورس ما چشيده و شيعيان ما گروه نجات يافته و فرقه پاكند همكار و نگهبان مايند و در مبارزه با ستمگران متحد و همدوشند و بزودى براى آنها چشمههاى زندگى ميجوشد پس از لهيب آتش پس از سالها بمقدار آل حم و طه و طواسين اين نوشته درى است از درهاى رحمت و قطرهايست از درياى حكمت حسن بن على عسكرى در سال 254 نوشته.
توضيح: برسى نيز مثل همين دو خبر را نقل كرده و در باب نهى از توقيت از كتاب غيبت بشرح قسمت آخر خبر دوم خواهد آمد.پ نوادر راوندى: باسناد خود از موسى بن جعفر عليه السّلام از آباء گرام خود نقل كرد كه پيامبر اكرم فرمود بما اهل بيت پيامبر هفت خير داده شده كه باحدى قبل از ما داده نشده و باحدى بعد از ما داده نمىشود چهره دلگشا و فصاحت و شجاعت و علم و حلم و محبت در زنان.پ از نهج البلاغه: امير المؤمنين عليه السّلام فرمود ما شجره نبوت و پايگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائكه و معدنهاى علم و سرچشمههاى حكمت ياور و دوست ما در انتظار رحمت است دشمن و كينهتوز ما منتظر قهر و حكومت خدايند.پ در يكى از خطبههاى خود ميفرمايد: ما شعاريم و ياران و گنجينهها و ابوابيم داخل خانه نميتوان شد مگر از درب آن هر كس از غير درب وارد شود دزد نام دارد. در ميان آنان گرامىترين مزاياى قرآن وجود دارد آنها گنجينههاى رحمانند اگر سخن گويند براستى ميگويند اگر ساكت باشند عقب نمىمانند.پ و در خطبهاى كه ذكر آل محمّد را مينمايد ميفرمايد اين خانواده موجب زندگى علم و مرگ جهلند حلم آنها خبر از علمشان ميدهد و سكوت حاكى از منطق حكمت آميزشان مخالف حق نيستند و اختلاف در آن ندارند پايههاى استوار اسلام و پناهگاه چنگزنندگانند حق بوسيله آنها بجاى خود برگشت
و باطل جاى خود را از دست داد و زبانش از جاى كنده شده دين را چنان درك كردند كه حافظ و عامل آن بودند نه دركى كه فقط بشنوند و نقل كنند راويان علم زيادند اما عاملان بآن كم.
