پ1- حضرت موسى بن جعفر (بر ايشان تحيّت و درود باد) فرموده: يك فقيه و داناى باحكام شرعيّه كه يتيم و تنها مانده از ايتام و تنها ماندههاى از ما (آل محمّد، صلوات اللَّه عليهم) كه از ما و از ديدن ما جدا شدهاند را نجات و رهائى دهد بتعليم و ياد دادن آنچه را آن يتيم بآن نيازمند است سختتر است
بر شيطان از هزار عبادتكننده، زيرا عبادتكننده همّت و قصدش خود او است و بس، و اين فقيه همّت و خواستهاش خود او است با بندگان و كنيزان خدا (مردها و زنها) براى اينكه ايشان را از دست شيطان و ارادتمندان و كارگردانان او نجات و رهائى دهد، پس آن فقيه نزد خدا از هزار هزار مرد عبادتكننده و از هزار هزار زن عبادتكننده أفضل و برتر است.پ 2- حضرت عليّ بن محمّد (امام عليّ النّقى پسر امام محمّد التقىّ، عليهما السّلام) فرموده: اگر كسى پس از غيبت و پنهانى قائم ما (امام زمان، عليه السّلام) از علماء و دانشمندان كه دعوتكننده و خوانندهاند بسوى او و دلالتكننده و راهنمايندهاند بر او، و بوسيله حجّتها و راهنمايان خدا (أئمّه معصومين، عليهم السّلام) دفاعكننده و جلوگير (دشمنان) اند از دين و آئين او، و نجات دهنده و رهانندهاند بندگان ضعيف
و ناتوان خدا را از دامهاى شيطان و ارادتمندان و پيروان او از تلههاى دشمنان باقى نبوده و هميشه نباشد هر آينه كسى باقى و بجا نميماند مگر آنكه از دين خدا دست برداشته و باز ميگردد و ليكن علماء و دانشمندان كسانى هستند مهارهاى دلهاى ضعفاء و ناتوانان شيعه و پيروان (ما) را (از گمراه شدن) نگاه ميدارند چنان كه كشتيبان سكّان و دنباله كشتى را كه بوسيله آن كشتى را بهر سوئى بخواهد ميبرد نگاه ميدارد، آنان نزد خداى توانا و بزرگ فضيلت داشته و (از ديگران) برتراند.پ 3- از سماعه رسيده كه گفته: بحضرت ابى عبد اللَّه (امام صادق، عليه السّلام) گفتم: خداى تواناى بزرگ (بر پيغمبر اكرم سوره 5 آيه 32) فرو فرستاده: مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً وَ مَنْ أَحْياها فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعاً يعنى) هر كس ديگرى را بكشد (بىآنكه آن ديگرى كسى را كشته يا در زمين فساد و تباهى كرده) چنان است كه همه مردم را كشته است، و هر كس ديگرى را زنده كند چنان است كه همه
مردم را زنده كرده (تفسير اين آيه چيست)؟ حضرت فرمود:
كسى كه ديگرى را از ضلالت و گمراهى بسوى هدايت و راهنمائى برد او را زنده كرده، و كسى كه ديگرى را از هدايت بضلالت برد بخدا سوگند او را مرانده است (ناگفته نماند: بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ كه در قرآن كريم است در حديث بيان نشده، ممكن است سماعه يا روايتكنندگان و يا نويسندگان حديث آن را فراموش كرده و نگفته و ننوشتهاند، و اللَّه العالم).پ 4- رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: چون روز رستاخيز شود مداد (و چيزى كه با آن) دانشمندان (مينويسند) با خونهاى شهداء و كشتهشدگان در راه خدا سنجيده مىشود، پس مداد علماء بر خونهاى شهداء ترجيح و برترى داده مىشود.پ 5- از ابى بصير رسيده كه گفته: شنيدم حضرت ابا عبد اللَّه (امام صادق، عليه السّلام) ميفرمود: كسى كه خير و نيكى (علم
و دانشى) را (بديگرى) ياد دهد براى او است مانند اجر و پاداش كسى كه بآن خير و نيكى عمل و رفتار نمايد، گفتم: اگر او (كه خير و نيكى را ياد گرفته و بآن عمل كرده) آن را بديگرى ياد دهد همان ثواب و پاداش ديگرى هم براى او ميباشد؟ فرمود:
اگر آن ديگرى خير و نيكى را بهمه مردم ياد دهد ثواب و پاداش (همه مردم) براى او است، گفتم: و اگر چه (آنكه در آغاز خير و نيكى را ياد داده) مرده باشد؟ حضرت فرمود:
و اگر چه مرده باشد.پ 6- حضرت ابو عبد اللَّه (امام صادق، عليه السّلام) فرموده:
مردى (كسى) سخن حقّ و درستى را نميگويد كه آن را ياد گيرند (و طبق آن رفتار كنند) مگر آنكه براى او است مانند اجر و پاداش كسى كه آن سخن حقّ و درست را ياد گرفته (و بر طبق آن رفتار كرده) است، و سخن ضلالت و گمراهى را نميگويد كه آن را ياد گيرند جز آنكه بر او است مانند گناه كسى كه آن سخن ضلالت و گمراهى را ياد گرفته است.
پ7- پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: هر گاه مؤمن و گرويده بخدا و رسول بميرد عمل و رفتارش (از او) جدا مىشود مگر از سه چيز: صدقه و بخشش هميشگى، يا علم و دانشى كه از آن (براى آخرت) سود بدست آورند، يا فرزند شايستهاى كه براى او خير و نيكى بخواهد (استغفار نموده و آمرزش بطلبد):پ 8- پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: ساعتى (هنگامى) كه عالم و دانشمندى بر بالش خود تكيه دهد و در عمل و رفتارش فكر نموده و بيانديشد بهتر است از هفتاد سال عبادت و بندگى عبادتكنندهاى.پ 9- پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: محقّقا خداوند دانش را بر نميكند و از ميان نميبرد و ليكن آن را بوسيله مردن دانشمندان از ميان ميبرد تا اينكه كسى (از ايشان) باقى
و بر جا نمانده مردم رؤساء و پيشوايان نادان را فرا گيرند، پس آن پيشوايان نادان از روى نادانى براى مردم حكم و فرمان دهند و گمراه شده و گمراه كنند.پ 10- و از حضرت صادق (عليه السّلام) رسيده: براى هر چيز زكاة و صدقهاى است، و صدقه و بخشش علم و دانش آنست كه باهل و شايسته آن (بكسى كه براى ياد گرفتن آماده است) ياد داده مىشود.پ 11- رسول و فرستاده خدا (رحمت و درود فرستد خدا بر او و بر خويشانش) فرموده: خدا خلفاء و جانشينان مرا رحمت نموده و بيامرزد، كسى گفت: اى رسول خدا خلفاء تو كيستند؟
فرمود: كسانى كه سنّت و روش (احكام) مرا زنده نموده و آنها را ببندگان خدا بياموزند.
پ12- و آن حضرت (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: مردم صدقه و بخششى (بديگرى) نميبخشند كه مانند علم و دانشى باشد كه پراكنده شده و فاش گردد.پ 13- و آن حضرت (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: مرد مسلمان براى برادر (همكيش) خود تحفه و ارمغانى نميفرستد كه افضل و برتر باشد از سخن حكمت و دانشى كه خدا بوسيله آن ارمغان بر هدايت و راهنمائى او بيافزايد و او را از هلاك شدن و تباه گرديدن باز دارد.پ 14- و آن حضرت (صلّى اللَّه عليه و آله) فرموده: افضل و برترين صدقه و بخشش آنست كه مرد، علم و دانشى را (بديگرى) ياد دهد پس از آن، او كه علم را ياد گرفته آن را ببرادر (همكيش) خود بياموزد.پ 15- از حضرت ابى عبد اللَّه (امام صادق، عليه السّلام)
رسيده كه فرموده: مردى بر (پدرم) ابى جعفر (امام محمّد باقر، عليه السّلام) درآمده گفت: خدا تو را رحمت كند و درود فرستد من براى أهل و خانوادهام حديث گفته سخن ميگويم (گفتار خدا و رسول را بايشان ميگويم چگونه است)؟ پدرم فرمود: آرى خوب كارى است، زيرا خدا ميفرمايد: (سوره 66 آيه 6 يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ يعنى) اى كسانى كه ايمان آورده و گرويدهايد خودتان و كسانتان (زن و فرزندتان) را (بسبب اطاعت و پيروى از خدا و رسول و معصيت و گناه نكردن و امر بمعروف و پسنديده و نهى از منكر و ناشايسته) حفظ كرده و نگهداريد از آتشى كه هيزم و افروزنده آن مردماند و سنگها. و فرموده: (سوره 20 آيه 132 وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها يعنى اى محمّد «صلّى اللَّه عليه و آله») و اهل و خويشاوندان خود را بنماز امر نموده و فرمان ده، و بر آن صبر و شكيبائى داشته (ثابت و پابرجا) باش.
