پكافى: عبد اللَّه بن عجلان از حضرت باقر عليه السّلام در مورد آيه: أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً منظور از مؤمنين در آيه ائمه عليهم السّلام هستند يعنى بجز آنها پشت و پناهى بگيرند.پ توضيح: وليجه شخص يعنى پشتيبان و دوستان و رفقاى نزديك و كسانى كه مورد اعتماد اويند از غير خويشاوندان.
بيضاوى: گفته خطاب أَمْ حَسِبْتُمْ آيا گمان كرديد، بمؤمنين است موقعى كه از جنگ ناراحت بودند بعضى گفتهاند مربوط بمنافقين مىباشد.
تأويل امام عليه السّلام با ظاهر آيه سازگارتر است زيرا مؤمنين را به پيامبر و خدا ضميمه نموده. از اين فهميده مىشود كه وليجه كسى است كه عهده دار كار بزرگى از امور دين باشد و شايسته كمال در امور دين و لايق اين مقام بزرگ جز
ائمه عليهم السّلام نيستند.پ كافى: محمّد ضبعى گفت نامهاى براى حضرت عسكرى نوشته تقاضا كردم وليجه را در اين آيه: وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً توضيح دهد ولى در دل با خود گفتم منظور از مؤمنين در آيه چيست اين سؤال را در نامه ننوشته بودم.
جواب آمد وليجه كسى است كه مقامش پائينتر از امام است تو در دل چنين فكر كردى كه مؤمنين در اين آيه كيانند آنها ائمه هستند كه از طرف خدا امان مىدهند و خداوند امان ايشان را امضا نموده.پ كافى: حضرت باقر عليه السّلام فرمود بجز خدا پشت و پناهى نگيريد كه مؤمن نخواهيد بود هر نسبت و پيوند و خويشاوندى و پشت و پناه و بدعت و شبههاى منقطع و نابود است.
آنچنان كه گرد و غبار بر روى سنگ سخت صاف از بين ميرود و نابود مىشود اگر بارانى تند بر آن ببارد جز آنچه قرآن آن را ثابت نموده.پ كنز: ابو العباس از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه مردى خدمت پيامبر اكرم رسيد گفت با من بيعت بفرمائيد فرمود بيعت كنم بر اينكه پدر خود را بكشى آن مرد دست پيامبر را در دست گرفت باز گفت با من بيعت كنيد فرمود بيعت كنم كه پدرت را بكشى مرد در جواب گفت آرى بر اينكه پدرم را بكشم.
پيامبر اكرم فرمود اينك نبايد بجز خدا و پيامبر و مؤمنين پشت و پناهى بگيرى ما هرگز ترا امر نمىكنيم كه پدر و مادرت را بكشى ولى دستور ميدهيم آنها را احترام كنى.پ تفسير عياشى: ابان گفت از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم مىفرمود جوانان از خدا بپرهيزيد اطراف رؤسا جمع نشويد آنها را رها كنيد تا بىموقعيت شوند ديگران را پشت و پناه در مقابل خدا نگيريد.
بخدا قسم، بخدا قسم ما براى شما بهتر از آنها هستيم در اين موقع با دست بسينه خود اشاره نمود.پ تفسير عياشى: ابو الصباح كنانى گفت حضرت باقر عليه السّلام فرمود ابا الصباح! بپرهيزيد از پشت و پناه گرفتنها:
«فان كل وليجة دوننا فهي طاغوت او قال ند»
هر پشت و پناهى جز ما طاغوت است يا رقيب و مخالف خدا است.پ تفسير عياشى: جابر از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد در باره آيه: اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ فرمود كشيشها و رهبانهاى خود را بعنوان خدا نگرفتند جز اينكه آنها چيزى را حلال كردند آنها پيروى نمودند و چيزى را حرام نمودند قبول كردند در نتيجه كشيشها و رهبانها ارباب و خدايان آنها شدند در مقابل خدا.پ در روايت ابو بصير ميفرمايد: براى آنها روزه نگرفتند و نه نماز خواندند ولى در حلال و حرام پيرو آنها شدند.
در خبر ديگر مىفرمايد: اطاعت كردند از آنها در معصيت خدا.پ ابو بصير از حضرت صادق عليه السّلام نقل ميكند كه فرمود آنها را دعوت بعبادت خود نكردند اگر چنين دعوتى مىكردند نمىپذيرفتند ولى چيزى را حلال و چيزى را حرام نمودند ايشان از راهى كه توجه نداشتند عبادت آنها را مىكردند.
توضيح: مرحوم طبرسى مىنويسد: وليجه شخص كسى است كه در امور داخلى او دخالت دارد در مقابل ديگران، بعد مىگويد يعنى بطانه و ولى كه آنها را دوست دارند و اسرار خود را بايشان ميسپارند.
