پتفسير قمى: ابو الجارود از حضرت باقر عليه السّلام در باره آيه: وَ لا يَزالُونَ مُخْتَلِفِينَ پيوسته اختلاف در دين دارند: إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ مگر كسانى كه مورد رحمت پروردگارند يعنى آل محمّد و پيروان ايشان: وَ لِذلِكَ خَلَقَهُمْ يعنى اهل رحمت اختلاف در دين ندارند.
توضيح: امام عليه السّلام اسم اشاره «لذلك» را برحم برگردانده چنانچه مفسرين محقق نيز همين طور معنى كردهاند بعضى از مفسرين اشاره را باختلاف برگرداندهاند و لام را براى عاقبت.پ تفسير عياشى: عبد اللَّه بن غالب از پدر خود از مردى نقل كرد كه گفت از حضرت زين العابدين عليه السّلام معنى اين آيه را پرسيدم: وَ لا يَزالُونَ مُخْتَلِفِينَ فرمود منظور كسانى هستند كه مخالف با مايند از اين امت كه تمام آنها در دين با يك ديگر اختلاف دارند: إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَ لِذلِكَ خَلَقَهُمْ آنها دوستان ما از
مؤمنين هستند بهمين جهت آنها را از طينت پاك آفريده مگر گفتار ابراهيم را نشنيدهاى: رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ فرمود منظورش ما هستيم و اولياى او و پيروان و شيعيان وصيش، گفته است: وَ مَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى عَذابِ النَّارِ منظور كسانى هستند كه منكر وصى پيغمبرند و از او پيروى نمىكنند.
بخدا قسم چنين است حال امت.پ كافى: زيد شحام گفت ما در خدمت حضرت صادق عليه السّلام بين راه بوديم در شب جمعه حضرت صادق فرمود قرآن بخوان شب جمعه است من اين آيه را خواندم إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقاتُهُمْ أَجْمَعِينَ، يَوْمَ لا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئاً وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ. «1» حضرت صادق عليه السّلام فرمود بخدا قسم ما كسانى هستيم كه مورد رحمت خدائيم و ما را استتار نموده اما ما شيعيان خود را بىنياز مىكنيم.
همين روايت در كنز الفوائد از شعيب نقل مىشود كه حضرت صادق فرمود ولايت ما بىنياز مىكند پيروانمان را.
روايت ديگرى نيز از كنز نقل مىشود كه زيد شحام اين آيه را ميخواند و امام همان تفسير را مىنمايند.پ احتجاج: از علي عليه السّلام نقل مىكند: وقتى ابا بكر خطبهى خود را پايان داد ابى بن كعب از جاى حركت كرده چنين گفت گروه مهاجر! سپس تمام سخنان او كه بر ابا بكر استدلال مينمايد در مورد خلافت علي عليه السّلام نقل مىكند تا آنجا كه مىگويد:
سوگند بخدا چقدر شما اهمال كرديد و نديده گرفتيد براى شما راهنمائى
قرار داده است كه حلال را از حرام تميز مىدهد اگر پيرو او شويد اختلاف نخواهيد داشت و نه از يك ديگر فاصله مىگيريد و نه بجنگ با يك ديگر ميپردازيد بخدا قسم شما پس از او در احكام خود اختلاف خواهيد داشت و پيمانشكنى با پيامبر اكرم كردهايد چقدر فاصله گرفتيد و منحرف شديد خيال مىكنيد اختلاف رحمت است.
افسوس چنين چيزى را قرآن نمىپذيرد در اين آيه مىفرمايد: وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ سپس از اختلاف شما خبر داده در اين آيه:
وَ لا يَزالُونَ مُخْتَلِفِينَ، إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَ لِذلِكَ خَلَقَهُمْ يعنى براى رحمت آنها را آفريد و آنها آل محمّد هستند ...پ تفسير قمى: آيه: يَوْمَ لا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئاً فرمود هر كه دوست داشته باشد غير اولياى خدا را نمىتوانند از يك ديگر رفع نيازمندى كنند در قيامت سپس استثنا نموده كسانى را كه دوستدار آل محمّد باشند باين جمله:
إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ.پ كافى: محمّد بن سليمان از حضرت صادق عليه السّلام نقل مىكند كه به ابو بصير فرمود:
يا ابا محمّد بخدا سوگند اوصياى هيچ يك از پيامبران و پيروان آنها را استثناء ننموده بجز امير المؤمنين و شيعيان او را در قرآن فرموده: يَوْمَ لا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئاً وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ، إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ منظور علي و شيعيان اوست.
