پامالى طوسى: ابو بصير گفت: از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم فرمود در شبى كه امام متولد مىشود هيچ فرزندى متولد نخواهد شد مگر اينكه مؤمن است اگر در بلاد كفر نيز متولد شود خداوند او را بايمان رهبرى ميكند ببركت امام عليه السّلام.پ تفسير قمى: ابن مسكان از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه فرمود: وقتى خداوند امام را در رحم مادر مىآفريند بر بازوى راست او نوشته مىشود وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
حسن بن راشد گفت: حضرت صادق عليه السّلام فرمود وقتى خداوند بخواهد امام را بيافريند شربتى از زير عرش ميگيرد و بفرشتهاى ميدهد تا بمادر او بخوراند «در بعضى نسخهها است بپدرش» از آن شربت آفريده مىشود امام پس از تولد خداوند همان فرشته را ميفرستد و در پيشانى امام مينويسد: وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ وقتى آن امام از دنيا رفت
برايش ديدگاهى بلند ترتيب ميدهد تا اعمال بندگان را ببيند با همين وسيله خداوند بر مردم حجت تمام ميكند.پ بصائر: سليمان از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه فرمود: نطفه امام از بهشت است وقتى از مادر متولد شود روى زمين قرار ميگيرد دست بر زمين ميگذارد و سر به آسمان بلند ميكند.
عرض كردم فدايت شوم: چرا چنين ميكند فرمود: زيرا يك منادى از آسمان از عرش و افق اعلى فرياد ميزند فلان پسر فلانى پايدار باش تو برگزيدهى من از ميان خلقى و گنجينهى دانشم رحمت خود را براى تو و كسى كه ترا دوست داشته باشد لازم گردانيم و بهشت را بخشيدم و حوريه را برايت حلال مىكنم.
بعزت و جلالم سوگند هر كه ترا دشمن بدارد گرفتار بدترين عذاب خود ميكنم گر چه در دنيا از نظر رزق و توشه بر آنها وسعت دهم فرمود وقتى صداى منادى پايان مىيابد امام او را چنين جواب ميدهد شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وقتى اين كلمات را بگويد خداوند باو علم اول و علم آخر عنايت ميكند و شايسته افزايش روح ميگردد در شب قدر.پ بصائر: محمّد بن مروان از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه فرمود وقتى خداوند بخواهد امام را بيافريند قطرهاى از آب مزن (آبى از عرش) فرو ميريزد قرار ميگيرد بر هر درختى پدر امام ميخورد پس با همسر خود همبستر مىشود امام را از آن مىآفريند در شكم مادر صدا ميشنود وقتى بر زمين قرار گرفت منارهاى از نور برايش بلند مىشود كه اعمال بندگان را مىبيند وقتى بحركت در آمد و شروع برشد كرد بر بازوى راست او نوشته مىشود وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُپ بصائر: محمد بن مروان گفت حضرت باقر عليه السّلام فرمود وقتى هر كدام
وارد خدمت امام ميشويد متوجه باشيد چه ميگوئيد زيرا امام در شكم مادر ميشنود وقتى مادر او را ميزايد نورى برايش ميدرخشد بجانب آسمان در موقع زايمان بر بازوى راستش نوشته است: وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ وقتى او سخن گفت خداوند برايش استوانهاى ترتيب ميدهد كه بوسيله آن مشرف بر اهل زمين ميگردد و اعمال بندگان را ميداند.
روايت ديگرى از بصائر بهمين مضمون نقل مىشود.پ بصائر: يونس بن ظبيان از حضرت صادق عليه السّلام نقل كرد كه فرمود وقتى خداوند بخواهد امامى را قبض روح كند و امام بعد از او را بيافريند قطرهاى از آب زير عرش فرو ميفرستد آن را بر ميوه و يا دانهاى قرار ميدهد امام از آن ميوه يا دانه ميخورد خداوند از همان قطره نطفهاى در صلب او مىآفريند سپس منتقل برحم مادر مىشود پس از چهل روز از سكونت در رحم صدا را ميشنود پس از چهار ماه بر بازوى راستش نوشته مىشود: وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ وقتى بر زمين قرار گيرد باو حكمت داده مىشود و بعلم و وقار آراسته ميگردد و هيبت و جلال بر پيكرش مىپوشاند باو چراغى از نور ميدهند كه بوسيله آن خاطرات مردم را مىفهمد و اعمال مردم را ميداند.
چند روايت ديگر از بصائر و تفسير عياشى در همين مورد نقل مىشود كه از جهت مكرر نشدن ترجمه نشد.پ بصائر: اسحاق بن عمار گفت وارد بر حضرت صادق عليه السّلام شدم با خشم بمن فرمود بنشين آنگاه فرمود: اسحاق! مثل اينكه تو خيال ميكنى من مانند همين مردمم؟ مگر نميدانى امامان يكى پس از ديگرى در شكم مادر صدا را ميشنوند وقتى متولد شدند بر بازوى راست آنها نوشته مىشود: وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ همين كه بزرگ شد و بحركت در آمد استوانه از آسمان برايش ترتيب داده مىشود كه بوسيله آن اعمال بندگان را مىبيند.
پتوضيح: بايد توجه داشت كه منافات بين اين اخبار نيست زيرا ممكن است اين كتابت و نوشتن در زمانهاى مختلف يا واقعا و يا مجاز كنايه از مستعد شدن براى امامت و خلافت و افاضه علوم الهى باشد كه از آن آثار علم و حكمت در تمام جهات و حركات و سكناتش استنباط مىشود همين طور استوانه نور يا واقعا خداوند برايش نورى مىآفريند كه در آن نور اعمال مردم را مىبيند و يا كنايه از روح القدس است چنانچه در خبرى خواهد آمد و يا ملك ديگرى اخبار را باو ميرساند چنانچه روايت نيز شاهد بر اين مطلب است يا امام را محل افاضات ربانى و الهامهاى الهى قرار ميدهد روايت ديگرى از بصائر در مورد قطره زير عرش و نطفه امام نقل مىشود كه راوى يونس است.پ بصائر- يونس بن ظبيان گفت از حضرت صادق عليه السّلام شنيدم ميفرمود:
وقتى خدا بخواهد مادر امام حامله بامام شود هفت برگ از بهشت براى پدرش مىآورند قبل از آميزش آنها را ميخورد وقتى امام در رحم مادر قرار گرفت در شكم مادر سخن را ميشنود وقتى متولد شد استوانهاى از نور بين او و آسمان بلند مىشود و بر بازوى راستش نوشته مىشود وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.
توضيح: جمع بين اين خبر و ساير اخبار در باره نطفهى امام ممكن است بدين طريق نمود كه نطفه امام از تمام آنها تركيب مىشود و يا اينكه بايد يكى از اينها منشأ نطفهى او شود وجه اول ظاهرتر است روايت ديگرى از بصائر در همين مورد نقل مىشود فرشتهاى كه مينويسد حيوان نام مىبرد.پ بصائر- ابو بصير گفت در خدمت حضرت صادق عليه السّلام بودم در آن سالى كه فرزندش موسى عليه السّلام متولد شد وقتى در ابواء وارد شديم امام عليه السّلام براى ما و اصحابش صبحانهاى گسترد بسيار زياد و لذيذ ما مشغول صرف صبحانه بوديم كه پيكى از جانب حميده آمد و پيغام آورد كه حالت زايمان بمن دست داده دستور داده بودى شما را مطلع نمايم در مورد اين فرزند.
پحضرت صادق عليه السّلام با شادى و شفقت از جاى حركت كرد طولى نكشيد كه برگشت آستين بالا زده بود و ميخنديد گفتيم خدا شما را بخنداند و چشمتان روشن باد حميده چه كرد؟ فرمود خداوند بمن پسرى عنايت كرد كه بهترين خلق خدا است مادرش جريان را برايم نقل كرد كه من از او بهتر ميدانستم، عرضكردم فدايت شوم چه جريان فرمود مادرش نقل كرد كه وقتى متولد شد دو دست بر زمين گذاشت و سر بآسمان بلند كرد باو گفتم اين نشانه پيامبر اكرم بود و نشان امامهاى بعد از او.
عرض كردم چگونه اين جريان علامت امام است فرمود در آن شبى كه نطفه جدم بسته شد در حال خواب شخصى پيش جد پدرم آمد و ظرفى آورد كه در آن شربتى رقيقتر از آب قرار داشت و سفيدتر از شير و گواراتر از كره و شيرينتر از عسل و سردتر از يخ باو خورانيد و امر بهمبستر شدن نمود با شادى حركت كرد و آميزش نمود نطفه جدم در آن شب منعقد شد در شبى كه نطفه پدرم بسته شد شخصى پيش جدم آمد همان شربتى كه براى جد پدرم آورده بود باو نيز داد و امر بجماع كرد جدم با شادى و سرور حركت نمود و آميزش كرد نطفه پدرم بسته شد.
شبى كه نطفه من بسته شد شخصى آمد همان شربت را آورد و همان دستور را داد پدرم با شادى از جاى حركت نمود و همبستر شد نطفه من منعقد گرديد شبى كه نطفه اين فرزندم بسته شد شخصى آمد همان طور كه پيش جد پدرم و جد و پدرم آمده بود و بمن از همان شربت خورانيد و همان دستور را داد با شادى حركت كردم ميدانستم خداوند چه بمن عنايت كرده همبستر شدم نطفه فرزندم بسته شد، نطفه امام از همان چيزى كه گفتم بسته مىشود.
وقتى چهل شبانه روز در رحم استقرار يافت خداوند استوانه از نور در رحم مادر برايش قرار ميدهد با آن نور باندازه ديد چشم مىبيند پس از چهار ماه در شكم مادر فرشتهاى بنام حيوان مىآيد و بر بازوى راست او مينويسد وَ تَمَّتْ
كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.پ وقتى از مادر متولد شد دست بر زمين ميگذارد و سر بآسمان بلند ميكند وقتى دست بر زمين ميگذارد هر دانشى كه خداوند از آسمان بزمين نازل كرد فرا ميگيرد و اما سربلند كردن بآسمان چنين است كه منادى از درون عرش از جانب پروردگار از افق اعلى بنام و نام پدرش او را صدا ميزند ميگويد باش خدا پايدارت بدارد بجهت عظمت خلقت تو برگزيده من از ميان خلقى و محل اسرار و گنجينه دانش منى تو و هر كه ترا دوست داشته باشد مستوجب رحمت من است و ساكن بهشت مىشود و هم آغوش حوريه.
بعزت و جلالم سوگند كسى كه ترا دشمن بدارد گرفتار شديدترين عذاب خود ميكنم گر چه در دنيا برايش توسعهاى در رزق بدهم وقتى صداى منادى پايان يافت امام جواب ميدهد «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ» تا آخر آيه وقتى اين حرف را زد خداوند باو علم اول و علم آخر باو عنايت ميكند و مستوجب زيادى روح در شب قدر ميگردد گفتم فدايت شوم مگر روح جبرئيل نيست.
فرمود جبرئيل از جمله ملائكه است و روح از ملائكه بزرگتر است مگر خداوند نميفرمايد تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ.بصائر- حضرت صادق عليه السّلام فرمود امام ميداند نطفه امامى كه پس از او است.پ كافى- محمّد بن زياد ازدى گفت از حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام شنيدم ميفرمود وقتى حضرت رضا عليه السّلام متولد شد اين پسرم ختنه شده و پاك و پاكيزه متولد شده هيچ يك از امامان متولد نميشوند مگر پاك و پاكيزه ولى ما تيغ را بكار مىبريم بجهت انجام سنت پيامبر اكرم و پيروى از روش حنفيه.پ بصائر- يونس بن ظبيان گفت حضرت صادق عليه السّلام فرمود وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ سپس فرمود اين حرف اختصاص بائمه دارد آنگاه فرمود يونس! امام را خداوند بدست خود مىآفريند
و باحدى نمىسپارد او در شكم مادر شنوا و بينايش ميكند وقتى بر زمين قرار گرفت در شانهاش نوشته مىشود (وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا».پ كافى- ابراهيم جعفرى گفت از اسحاق بن جعفر شنيدم كه ميگفت از پدرم شنيدم كه اوصياء مادر بآنها حامله شوند يك سستى بر آنها عارض ميگردد مانند غش آن روز بهمان حالت هست اگر شب باشد همان شب را سپس در خواب مىبيند مردى او را مژده ميدهد به پسرى دانا و حليم شادمان ميگردد بعد از بيدار شدن از خواب از طرف راست در گوشه خانه صدائى ميشنود: به بهترين فرد حاملهشدهاى و سيرت به نيكى است و چيز خوبى آوردهاى مژده باد ترا به پسرى عليم و حليم در خود احساس سبكى ميكند ديگر ناراحتى از جنين و شكم خود ندارد.
وقتى نه ماه گذشت در خانه حس شديدى را ميشنود در آن شبى كه فرزندش متولد ميگردد نورى در خانه مشاهده ميكند كه جز او و پدرش كسى آن نور را نمىبيند هنگام زايمان او را نشسته ميزايد چنان گشوده ميگردد كه چهار زانو متولد مىشود بعد از قرار گرفتن روى زمين ميگردد تا از قبله روى نگرداند و يا چهر رو بقبله باشد بعد سه مرتبه عطسه ميزند و با انگشت خود اشاره بحمد مينمايد ناف بريده و ختنه شده متولد ميگردد دندانهاى جلو قبل از نيش و دندان نيش و پيشين او ديده مىشود و در مقابل رويش چون شمشى طلا از نور ميدرخشد آن شب و روز پيوسته از دو دستش طلا ميريزد پيامبران نيز وقتى متولد ميشوند همين طورند اوصياء نيز بهترين اولاد انبياء هستند.
