پ1- قيس بن عاصم گويد: با گروهى از بنى تميم خدمت حضرت رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله رسيديم، و متوجه شديم كه صلصال بن دلهمس هم در آنجا هست عرض كردم يا نبى اللَّه ما را موعظهاى بنما تا از آن منتفع كرديم، ما جماعت در بيابان زندگى مىكنيم و به اين مواعظ نيازمند مىباشيم.
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: اى قيس هر عزّتى ذلّتى دارد، و هر زندگى مرگى براى آن مىباشد، و هر دنيائى آخرتى دارد، هر چيزى حسابى دارد، و مراتبى براى او مىباشد، هر كار نيكى پاداش دارد و هر كار بدى عقابى براى آن هست و براى هر مدتى نوشتهاى هست.
اى قيس تو به همنشينى احتياج دارى كه بايد همراه تو دفن شود و تو هم همراه او دفن گردى، در حالى كه مرده باشى، اگر آن چيز كه با تو دفن مىگردد
كريم باشد تو را گرامى مىداردپ و اگر لئيم باشد تو را تسليم مىكند و بعد با خودت محشور مىگردد و با وى هم مبعوث مىشوى و از آن مورد بازخواست قرار مىگيرى.
اكنون متوجه باش كه آن قرينت صالح و شايسته باشد تا بتوانى با آن انس بگيرى و اگر آن قرين فاسد باشد از وى فرار خواهى كرد و آن قرين عمل تو مىباشد، قيس گفت: يا نبى اللَّه دوست دارم اين كلمات در شعر باشد و ما با اين اشعار به آيندهها افتخار كنيم، و آن را به عنوان ذخيره نگهداريم.
رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله دستور دادند حسان بن ثابت بيايد و اين بيانات را در قالب شعر بريزد، صلصال كه در مجلس حاضر بود گفت: من در فكر فرو رفتم كه خود اين كلمات را به شعر بياورم قبل از اينكه حسان بيايد، عرض كردم يا رسول اللَّه من اين مطالب را در قالب شعر در آوردم همان گونه كه قيس مىخواست و آن اشعار اين است:
تخير خليطا من فعالك انما قرين الفتى في القبر ما كان يفعل
و لا بدّ بعد الموت من أن تعده ليوم ينادى المرء فيه فيقبل
و ان كنت مشغولا بشىء فلا تكن بغير الذى يرضى به الله تشغل
و لن يصحب الإنسان من بعد موته و من قبله الا الذى كان يعمل
الا انما الانسان ضيف لأهله يقيم قليلا بينهم ثم يرحل
پ 2- عبد اللَّه بن فضل از امام صادق عليه السّلام و او از پدرانش روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى شود، و عملش نيكو گردد، و بازگشتش به نيكى گرايد و خداوند از وى راضى باشد، و واى بر كسى كه عمرش طولانى گردد و عملش بد باشد و سرانجام او خوب نباشد و خداوند بر او خشمگين گردد.پ 3- ابن قيس گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: امير المؤمنين عليه السّلام هنگام اقامت در كوفه هر گاه از نماز عشاء فارغ مىشدند سه بار مردم را مورد خطاب قرار داده و مىگفتند: اى مردم خداوند شما را رحمت كند خود را آماده حركت كنيد كه بانگ
رحيل دميده شده.پ اينك كه همه آماده مسافرت مىباشند شما چرا در دنيا ثبات پيدا كردهايد و دست از آن باز نمىداريد، آماده شويد خداوند شما را رحمت نمايد، و زاد و توشه براى منزل ديگر برداريد و آن زاد همانا تقوى و پرهيزكارى مىباشد.
اى مردم بدانيد كه شما از صراط عبور خواهيد كرد و راه شما از قيامت خواهد گذشت، مقابل شما ترس و وحشت مىباشد و بر سر راه خود گردنهها خواهيد داشت و منازل هولانگيز خواهد آمد كه شما ناگزير از آنها بايد عبور كنيد و بگذريد.
شما را در آن راهها نگه مىدارند و بازجوئى مىكنند، در آنجا يا رحمت خداوند شامل شماها خواهد شد و شما را از آن سختيها نجات خواهد داد و از آن حوادث و مهلكات خواهد رهانيد و يا اينكه به هلاكت مىرسيد و نجاتى نخواهد داشت.پ 4- مفضل گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: هر كس دو روزش مساوى باشد مغبون است و هر كس روز دومى او از روز اول بدتر باشد ملعون مىباشد، هر كس بر معرفت خود نيفزايد در او نقصان حاصل مىگردد، و هر كس رو به نقصان گذارد، مرگ براى او بهتر از زندگى مىباشد.پ 5- عبد اللَّه بن عمر گويد: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: كار خير زياد است ولى انجام دهندگان آن كم مىباشند.پ 6- محمد بن سنان در يك حديث از امير المؤمنين عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود: همواره در قبول عمل بكوشيد تا آنكه بر شدّت عمل بيفزائيد.پ 7- امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: هر كس ما را دوست مىدارد بايد مانند ما عمل كند ورع داشته باشد كه ورع بهترين عمل در دنيا و آخرت مىباشد، با كسانى كه از ما عيبجوئى مىكنند مجالست نكنيد، و در نزد دشمنان ما علنا از ما حمايت نكنيد كه در اين صورت حاكم را بر خود مىشورانيد و در نزد او خوار مىگرديد.
پهمواره راستگو باشيد كه آن شما را نجات مىدهد و آنچه در نزد خداوند مىباشد طلب كنيد، و او را اطاعت نمائيد، و در طاعت صبر داشته باشيد، چه اندازه زشت است مؤمنى وارد بهشت شود و پردهاش دريده گردد.
اگر مرتكب گناه و معصيت شدهايد روز قيامت از ما انتظار شفاعت نداشته باشيد، خود را در نزد دشمنان رسوا نكنيد و در قيامت نزد دشمنان خوار نشويد، خود را در نزد دشمنان به خاطر دنياى كوچك و پست بىاعتبار نسازيد، و كارى نكنيد كه به دروغ توسل جوئيد.
اكنون به آنچه خداوند امر كرده است چنگ بزنيد، شما توجه داشته باشيد آنچه در نزد خداوند مىباشد بهتر و پايدارتر مىباشد براى او از جانب خدا بشارت مىآيد و در اين هنگام ديدگانش روشن مىگردد و به لقاء خداوند علاقهمند مىشود.پ 8- امام رضا عليه السّلام از پدرانش روايت مىكند رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند بهشت را بر دوزخ اختيار كنيد و اعمال خود را باطل نسازيد كه در نتيجه به جهنم افكنده خواهيد شد و در آنجا همواره خواهيد ماند.پ 9- امام رضا عليه السّلام فرمود: گناهان كوچك راه به گناهان بزرگ را باز مىكنند، هر كس در معصيت كوچك از خداوند نترسد در معصيتهاى بزرگ هم نخواهد ترسيد، اگر مردم از بهشت و دوزخ هم نترسند لازم است خداوند را اطاعت كنند و او را نافرمانى ننمايند، زيرا خداوند به آنها احسان مىكند و آنچه را كه نياز دارند مىدهند.پ 10- ابن زياد از امام صادق عليه السّلام از پدرش و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه على عليه السّلام فرمود: مرد مسلمان سه دوست دارد، دوستى مىگويد: من با شما در حال ممات و مرگ هستم او عملش مىباشد، دوستى مىگويد: من تا كنار قبر با شما هستم و او فرزندش هست، و دوستى مىگويد: من تا هنگام مرگ با شما هستم و او مالش مىباشد، هنگامى كه درگذشت به وارثان انتقال پيدا مىكند.پ 11- كليب اسدى گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: به خداوند سوگند شما بر
دين خدا و فرشتگان او مىباشيد، اكنون ما را به ورع و عبادت يارى كنيد، و نماز و پرستش خداوند را فراموش نكنيد و پرهيزكار باشيد.پ 12- حفص گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: عيسى بن مريم عليهما السّلام به ياران خود گفتند: شما براى دنيا كار مىكنيد، در حالى كه روزى شما بدون كار هم در آنجا بدست مىآيد ولى براى آخرت كار نمىكنيد در حالى كه در آخرت بدون عمل چيزى به شما نمىدهند.
واى بر شما اى علماء دست مزدها را مىگيريد و كارى انجام نمىدهيد، بزودى صاحب كار كارش را طلب مىكند و شما هم بزودى از دنيا مىرويد و در تاريكيهاى قبر جاى مىگيريد، چگونه مىشود كه اهل علم مىدانند بطرف آخرت مىروند و باز هم دست از دنيا بر نمىدارند، آنچه برايش ضرر دارد بيشتر مورد توجه مىباشد تا آنچه برايش سودمند است.پ 13- عبد اللَّه بن عمر گويد: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روزى دست مرا گرفت و فرمود:
اى عبد اللَّه بن عمر در دنيا طورى رفتار كن كه گويا غريب مىباشى و راهگذر، و خود را در ميان مردگان بدان.
مجاهد گويد: ابن عمر به من گفت: اى مجاهد هر گاه شب را درك كردى، خود را چنان بدان كه به صبح نخواهى رسيد، از زندگى براى مرگت زاد و توشه تهيه كن، و در هنگام سلامتى براى روز بيمارى چيزى در نظر بگير، از بيكارى براى هنگام كار استفاده نما، و تو نمىدانى فردا چه خواهد شد.پ 14- حارث همدانى گويد: امام على عليه السّلام از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت مىكند كه فرمود: پيامبران، رهبران و فقيهان بزرگان جامعه مىباشند با آنها همنشينى كنيد، شب و روز بر شما مىگذرند و معلوم نيست چه وقت از دنيا خواهيد رفت.
اعمال و كردار شما محفوظ و نگهدارى مىشوند و روزى به آن خواهيد رسيد مرگ بطور ناگهانى شما را فرا مىگيرد و از دار دنيا مىبرد، هر كس خيرى را زراعت كند با كمال ميل آن را درو مىكند، و هر كس شرى را بر زمين بيفشاند با حسرت و پشيمانى آن را بر مىدارد.
پ15- امام عليه السّلام فرمود: روزى نمىگذرد مگر اينكه فرشتهاى از طرف مشرق فرياد مىزند اگر مردم مىدانستند براى چه خلق شدهاند، فرشتهاى ديگر از طرف مغرب فرياد مىكند هر آينه كار مىكردند براى آنچه خلق شدهاند.پ 16- محمد بن مسلم گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: على عليه السّلام فرمودند خداوند متعال چهار چيز را از چهار چيز مخفى كرده است، رضايت خود را در طاعت خويش پنهان كرده اينك چيزى را كه به طاعت مربوط مىگردد سبك نشماريد، زيرا ممكن است همان كار كوچك موجب رضايت او باشد.
خداوند خشم خود را در معصيت خود قرار داده اينك معصيتى را كوچك نشماريد، زيرا امكان دارد آن معصيت حقير او را به خشم بياورد و شما آن را ندانيد، اجابت را در دعا قرار داده و شما هيچ دعائى را كوچك ندانيد ممكن است همان دعا به اجابت برسد.
پروردگار ولى خود را هم در ميان بندگان پنهان ساخته است، بنا بر اين هيچ يك از بندگان خداوند را هر چه كوچك باشد حقير ندانيد، زيرا امكان دارد همان بنده كه مورد تحقير شما قرار گرفته ولى خداوند باشد و تو او را نمىشناسى.پ 17- اسماعيل بن موسى از پدرش و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه على عليه السّلام در تفسير آيه شريفه وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا فرمود: تندرستى، نيرومندى، بيكارى، جوانى و نشاط خود را از دست نده و از آنها براى آخرت استفاده كن.پ 18- امام صادق عليه السّلام در يك حديث فرمود: مغبون كسى را گويند كه عمر خود را لحظه به لحظه از دست بدهد.پ 19- ابن زياد از امام صادق عليه السّلام و او از پدرش عليهما السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هر كس از خداوند اطاعت كند ياد خدا را كرده است، اگر چه نماز و روزه و تلاوت قرآنش كم باشد.20- كنانى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه امير المؤمنين سلام اللَّه عليه فرمود: براى خوشنود كردن يكى از مردم خداوند را به غضب نياوريد، براى نزديك شدن به مخلوقات خود را از خداوند دور نسازيد.
پخداوند با مردم رابطهاى خاص ندارد و هر كس از او اطاعت كند به نيكى مىرسد و يا از بدىها محفوظ مىماند و با پيروى از رضايت پروردگار مىتوان به همه خيرات رسيد، و از بدىها كنار ماند، و طاعت خداوند آدمى را رستگار مىكند و به سعادت مىرساند و از شر و فساد نجات مىدهد.
خداوند هر كس را كه از وى اطاعت كند نگه مىدارد، ولى كسى كه معصيت او را مىنمايد نمىتواند خود را حفظ كند، و كسى توانائى ندارد از خدا فرار نمايد، فرمان خداوند به خوار داشتن او فرود مىآيد اگر همه مردم از آن كراهت داشته باشند.
هر چه بخواهد حادث شود حادث مىگردد، و هر چه خداوند بخواهد انجام مىشود، و هر چه را اراده نكند به مرحله در نمىآيد، در كارهاى نيك و پرهيزكارى از گناهان به همديگر كمك كنيد و از گناه و معصيت دورى كنيد و از خداوند بترسيد كه خداوند سختگير است.پ 21- مروان بن مسلم گويد: امام صادق عليه السّلام از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: خداوند مىفرمايد: هر بندهاى كه از من اطاعت كند، او را به ديگرى وانمىگذارم، و هر بندهاى كه معصيت مرا بكند او را به ديگران وامىگذارم، و باكى هم ندارم در هر كجا هلاك گردد.پ 22- ابن علوان از امام باقر عليه السّلام و او از پدرش روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: از خداوند اطاعت كنيد كه او صلاح شما را مىداند.پ 23- على بن نعمان در يك حديث از رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله روايت مىكند كه فرمود: از خداوند اطاعت كنيد كه او به مصالح شما داناتر مىباشد.
24- رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: خداوند متعال مىفرمايد: اى فرزند آدم هر چه امر مىكنم اطاعت كنيد و مصالح خود را به من ياد ندهيد.پ 25- امام سجاد عليه السّلام فرمود: مبغوضترين بندگان كسانى مىباشند كه از سنت امامى پيروى مىكنند ولى به اعمال او توجه ندارند.پ 26- سفيان ثورى گويد: امام صادق سلام اللَّه عليه فرمود: اى سفيان هر
كس مىخواهد بدون عشيره عزّت پيدا كند، و بدون مال توانگر شود، و بدون سلطنت و حكومت مردم از وى بترسند، بايد از معصيت خداوند دست باز دارد و اطاعت او را بكند.پ 27- عجلان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: خداوند سه نفر را بدون حساب وارد بهشت مىكند، امام عادل، بازرگان راستگو، و پيرمردى كه عمرش را به طاعت خداوند گذرانيده باشد.پ 28- جابر جعفى از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود: اى جابر به شيعيان من از من سلام برسان و به آنها بگو كه بين ما و خداوند قرابتى نيست، و جز با طاعت نمىتوان به خداوند نزديك شد اى جابر هر كس از خداوند اطاعت كند و ما را دوست بدارد او با ما دوست مىباشد و هر كس معصيت خدا را بكند محبت ما به او سودى ندارد.پ 29- مجاشعى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه على عليه السّلام فرمود: هر كس مىخواهد بدون فاميل عزّت پيدا كند و بدون سلطنت هيبت داشته باشد، و بدون مال توانگر گردد، و بدون بذل مال مردم از وى اطاعت كنند، بايد از معصيت خداوند دست بكشد و از وى اطاعت كند تا به همه اينها برسد.پ 30- برادر دعبل از امام رضا عليه السّلام و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه امام باقر عليه السّلام فرمود: اى خيثمه به شيعيان ما برسان ما در نزد خداوند كارى نمىتوانيم انجام دهيم، و به آنها بگو جز با عمل نمىتوان به ثوابهاى خداوند رسيد.
اى خيثمه به شيعيان ما برسان كسانى روز قيامت زياد حسرت مىخورند كه از عدل سخن بگويند ولى در هنگام عمل با آن مخالفت كنند، و به آنها بگو هر گاه دستورات خداوند را مورد عمل قرار دادند رستگار خواهند شد و در روز قيامت سرفراز و سربلند خواهند گرديد.پ 31- ذريح محاربى گويد: مردى خدمت حضرت رسول صلى اللَّه عليه و آله آمد و عرض كرد يا رسول اللَّه خداوند از غير واجبات هم سؤال مىكند، فرمود: خير گفت:
سوگند به خدائى كه تو را براستى برانگيخت من جز واجبات كار ديگرى نخواهم
كرد.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمود: چرا جز واجبات كار ديگرى را انجام نمىدهى، آن مرد گفت: براى اينكه خداوند خلقت مرا زشت كرده است، رسول خدا در اينجا از سخن گفتن باز ايستاد در اين هنگام جبرئيل فرود آمد و گفت اى محمد خداوند تو را سلام مىرساند و مىگويد به اين بنده من بگو.
دوست نمىدارى فردا تو را در آسايش و راحتى مبعوث كنم و در قيامت ناراحت نباشى آن مرد گفت: يا رسول اللَّه خداوند مرا در نزد خود ياد كرده است، رسول خدا فرمود: آرى گفت: سوگند به خدائى كه تو را براستى برانگيخت من بعد از اين هر عملى كه مرا به خداوند نزديك كند انجام مىدهم.پ 32- سكونى از امام صادق عليه السّلام و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: قبل از رسيدن چهار چيز، چهار چيز را انجام دهيد: جوانى را قبل از پيرى، تندرستى را قبل از بيمارى، توانگرى را قبل از فقر و زندگى را قبل از مرگ غنيمت بدانيد.پ 33- اسحاق بن موسى از پدرش و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هنگامى كه بندهاى وارد محشر گردد از وى سؤال مىكنند:
عمرش را در چه راهى صرف كرده و جوانى خود را در چه كارهائى گذرانيده، مالش را از كجا بدست آورده و در چه راهى خرج كرده و از محبت ما اهل بيت.پ 34- در حديث شامى آمده كه على عليه السّلام فرمود: اى شيخ هر كس دو روزش مساوى باشد مغبون است، و هر كس براى دنيا كوشش كند هنگامى كه از دنيا مىرود بسيار حسرت مىخورد، هر كس روز بعدش از روز قبل بدتر باشد او را محروم گويند.
هر كس فقط به دنيا توجه داشته باشد و در فكر آخرت نباشد او به هلاكت خواهد رسيد، هر كس نقائص خود را برطرف نسازد هوى نفس بر او چيره خواهد شد، و هر كس همواره در نقص زندگى كند مرگ براى او بهتر مىباشد.پ 35- سكونى از امام صادق عليه السّلام و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه على
عليه السّلام فرمود: هر روزى كه بر فرزند آدم مىگذرد آن روز مىگويد اى فرزند آدم من روز نوى هستم و بر اعمالت گواهى مىدهم، در اين روز راست بگو و راست عمل كن تا روز قيامت به نفع تو گواهى بدهم و ديگر مرا مشاهده نخواهى كرد.پ 36- سكونى از امام صادق عليه السّلام و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: فقهاء و حكماء در مكاتبه با يك ديگر مىنوشتند و از سه چيز كه چهارمى نداشت با يك ديگر سخن مىگفتند و انجام آنها را توصيه مىكردند.
هر كس در فكر آخرت خود باشد خداوند امور دنيائى او را كفايت مىكند و هر كس باطن خود را پاك نگهدارد خداوند ظاهر او را پاك مىكند، و هر كس روابط خود را با خداوند خوب نگهدارد خداوند بين او و مردم را اصلاح مىكند.پ 37- جميل بن صالح گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: مردم تو را گول نزنند، كه حوادث بر تو فرود ميايند نه به آنها و روزها را در غفلت و سرگردانى سپرى نكنى كه با تو كسانى هستند كه اعمالت را حفظ مىكنند.
من چيزى را كه سريع عمل كند و زود فائده دهد مانند كار نيك نديدم كه آن به سرعت گناهان گذشته را جبران مىكند، هر كار نيك را كوچك مشمار كه فردا نتيجه آن را خواهى ديد و تو را خوشحال خواهد كرد.
هر كار بدى را هم كوچك مپندار كه فردا نتيجه بد آن را مىبينى و بد حال مىكردى، خداوند متعال در قرآن مجيد فرموده: كارهاى نيك كارهاى بد را از بين مىبرند و اين مطلب تذكرى است براى آنهائى كه بخواهند متذكر شوند.پ 38- معاويه از پدرش روايت مىكند كه از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمود: هر بنده مسلمانى كه براى خداوند خود را نصيحت كند و حق را پيدا كند و آن را دريافت دارد دو خصلت به او داده خواهد شد، خداوند به او روزى مىدهد به اندازهاى كه قانع گردد، و رضايت از خدا كه او را نجات دهد.پ 39- عمر بن يزيد گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: در تورات نوشتهشدهاى فرزند آدم خود را براى عبادت آماده كن تا دلت را از خوف خود پر كنم، و اگر دل خود را آماده نسازى آن را به دنيا مشغول مىكنم، و بعد جلو فقرت را نخواهم
گرفت و تو را در طلب آن به خودت وامىگذارم.پ 40- ثمالى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود: به خويشاوندانت برسان كه من هر گاه بندهاى از آنها را به طاعت خود امر مىكنم و او هم فرمان مرا اجرا مىكند بر من لازم مىآيد كه او را در طاعت خود يارى دهم.
اگر از من چيزى بخواهد به او مىدهم، و اگر دعا كند اجابت مىكنم، اگر به من چنگ بزند او را حفظ مىنمايم، و اگر از من چيزى درخواست كند، او را از ديگران بىنياز مىسازم، اگر بر من توكل كند او را حفظ مىكنم و اگر همه به او نيرنگ نمايند او را نگه مىدارم.پ 41- امام هادى عليه السّلام فرمود: هر كس از خداوند بترسد مردم از او خواهند ترسيد و هر كس از خداوند اطاعت كند اطاعت خواهد شد، هر كس از خداوند اطاعت نمايد از خشم مردم نخواهد ترسيد، و هر كس خداوند را به خشم آورد، سزاوار است كه مورد خشم مردم قرار گيرد.پ 42- محمد گويد: از امام باقر عليه السّلام شنيدم فرمود: از خداوند بترسيد و از وى در ورع و پرهيزكارى و عبادت خداوند يارى طلب كنيد، سختترين حالت يكى از شما در آن هنگام است كه ساعات عمر خود را طى مىكند و به آخرت نزديك مىگردد.
او در آن هنگام غبطه مىخورد، و مىداند به دنيائى قدم مىگذارد كه در آن نعمت فراوان مىباشد و الطاف و عنايات خداوندى زياد است و مژده به بهشت مىدهند، او مىداند كه در اين دنيا خوفى برايش نيست و مىداند كه هر چه در دنيا به او مىگفتند حق بوده و مخالفان در هلاكت هستند.پ 43- امام صادق عليه السّلام فرمود: على عليه السّلام فرمودند: بدانيد آنچه در روز قيامت زيان برساند كوچك شمرده نمىشود، و هر چه سود برساند آن هم حقير نخواهد بود، و اينك آنچه خداوند به شما فرموده بايد جلو ديدگان شما باشد.پ 44- امام عليه السّلام در تفسير آيه شريفه «وَ إِذْ أَخَذْنا مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ لا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ ذِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ أَقِيمُوا
الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ» فرمودند:پ إِذْ أَخَذْنا مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ يعنى عهدى كه خداوند از آن گرفته بود لا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ يعنى خداوند را به مخلوقات او تشبيه نكنيد و در احكام خدا به مردم ظلم روا نداريد و در كارهاى خود فقط متوجه خداوند باشيد و ديگرى را در نظر نياوريد.
وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً يعنى ما از آنها پيمان گرفتيم كه به پدر و مادر خود نيكى كنند، و پاداش احسان آنها را بدهند، و سختيها را از آنها دور سازند، و آنها را از خود راضى نگهدارند و در وسعت و رفاه آنها بكوشند.
وَ ذِي الْقُرْبى، يعنى خويشاوندان پدر و مادر به آنها نيز نيكى كنند به خاطر اينكه با پدر و مادرشان خويشاوند هستند، وَ الْيَتامى، و اينكه به يتيمان هم نيكى كنند و به جاى پدر و مادر آنها با آنان رفتار داشته باشند، و امور آنها را سرپرستى نمايند و به زندگانى آنها برسند و اوضاع و احوالشان را سامان دهند.
وَ قُولُوا لِلنَّاسِ يعنى كسانى كه بار آنها به دوش شما سنگينى نمىكند با آنها به نيكى رفتار كنيد و با اخلاق خوب و حسن رفتار با آنها گفتگو كنيد، وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ، نمازهاى پنجگانه را اداء كنيد و به آل محمد عليهم السّلام هم رحمت و درود بفرستيد.
در هنگام خوشحالى و يا غضب در هنگام وسعت و يا رفاه و در هر حالى كه هستيد صلوات بر آل محمد عليهم السّلام را فراموش نكنيد، ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ يعنى اى يهوديان شما اهل وفا نيستيد و به پيمانهاى پدران خود عمل نمىكنيد، شما از آن عهدها اعراض كردهايد و در غفلت بسر مىبريد.پ امام عليه السّلام در تفسير آيه شريفه لا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند هر كس عبادت خداوند او را از مسائل ديگر به خود مشغول كند پروردگار بهترين خواستههاى سئوالكنندگان را به او عطا مىكند.پ على عليه السّلام فرمودند: خداوند متعال از بالاى عرش ندا مىكند اى بندگان من مرا پرستش كنيد و اوامر مرا انجام دهيد و مصالح خود را به من ياد ندهيد، من به
مصالح شما داناتر هستم و مىدانم چه چيز براى شما خوب است.پ فاطمه عليها السّلام فرمودند: هر كس بطرف خداوند برود عبادتش خلوص پيدا مىكند، و خداوند هر چه مصلحت او باشد برايش نازل مىكند.پ حسن بن على عليهما السّلام فرمود: هر كس خداوند را عبادت كند، پروردگار همه را به تعظيم او وامىدارد و مردم در باره او خضوع و خشوع خواهند كرد.پ امام حسين عليه السّلام فرمود: هر كس خداوند را آن طور كه شايسته است عبادت كند پروردگار همه آرزوهاى او را بر مىآورد و او را كفايت مىكند.پ 45- ابراهيم كرخى گويد خدمت امام صادق عليه السّلام بودم كه مردى خدمت آن جناب آمد، امام پرسيد از كجا مىآئى، و بعد به او فرمودند تو از اين طرف به آن طرف مىروى بدون اينكه هدفى در نظر داشته باشى و يا به كار و كسبى اشتغال پيدا كنى و نه دنبال آخرت هستى.
اينك بنگر روزهاى خود را چگونه مىگذرانى و شبها را چگونه به پايان مىرسانى، و بدان با تو فرشتهاى بزرگوار هست كه هر چه انجام مىدهى ضبط مىكند و اسرار تو را مىداند و آنچه را كه از مردم مخفى مىدارى در نظر او مخفى نمىباشد.
اكنون شرم كن و دست از اين اعمال باز دار، و هيچ گناهى را كوچك مشمار و از كارهاى زشت دست بكش كه روزى عواقب آنها را خواهى ديد، و كارهاى نيك را هم اگر چه كوچك باشند حقير نشماريد زيرا روزى شما را خوشحال مىكنند.
بدانيد چيزى آنها را مانند گناه بد عاقبت و پشيمان نمىكند، و چيزى جز كار نيك گناهان را محو نمىسازد و اثرات گناه را از بين نمىبرد، حتى كار نيك گناهان بزرگ فراموش شده را هم پاك مىكند و بدىها را مىبرد و همين است معنى آيه شريفه «إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى لِلذَّاكِرِينَ».پ 46- على بن نعمان گويد: على بن الحسين عليها السّلام فرمود: واى بر كسى كه يكى آن، برده تا غلبه كند، يعنى گناهانش بر حسنات برترى داشته باشد.
پامام صادق عليه السّلام فرمود: مغبون كسى را گويند كه لحظه به لحظه از عمرش بگذرد و او از اوقات خود استفاده معنوى نكند.پ امام سجاد عليه السّلام فرمود: از مردم نااميد باش تا توانگر گردى و از آنها كمتر حاجت بخواه تا نياز پيدا نكنى، كارى نكن كه بعد عذر خواهى كنى، هنگامى كه نماز مىگذارى چنان نمازى بگذار كه گويا ديگر موفق به نماز نخواهى شد، و اگر توانائى دارى كه امروز بهتر از فردا عمل كنى انجام بده كه فردا دير است.پ داود بن فرقد گويد: از امام باقر عليه السّلام شنيدم فرمود: كارهاى نيك بطرف بهشت مىروند و وسائل آسايش صاحب خود را فراهم مىكنند، همان گونه كه شخصى خدمتگزار خود را مىفرستد تا قبلا بساط او را پهن كند و بعد اين آيه شريفه را تلاوت كردند «وَ أَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ».پ 47- عمرو بن عبد اللَّه از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فاطمه دختر على عليه السّلام نزد جابر بن عبد اللَّه انصارى آمد و گفت اى صاحب رسول خدا ما بر شما حقوقى داريم، و آن اين است كه هر گاه يكى از ما خود را در معرض هلاكت قرار دهد بايد شما او را نجات دهيد و جان او را حفظ كنيد.
اينك على بن الحسين عليهما السّلام بازمانده پدرش حسين عليه السّلام مىباشد او اكنون چنان مشغول عبادت شده كه بدنش ضعيف و ناتوان گرديده است، جابر بن عبد اللَّه در خانه امام زين العابدين عليه السّلام آمد و در خانه با امام باقر عليه السّلام برخورد كرد كه با گروهى از كودكان بنى هاشم جمع شده بودند.
جابر به او نگاه كرد و راه رفتن او را مشاهده نمود، و گفت: مانند رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله راه مىرود، پرسيد اى كودك شما كه هستيد، گفت فرزند على بن الحسين محمد هستم، جابر گريه كرد و گفت: به خداوند سوگند تو باقر العلوم مىباشى نزديك من بيا.
امام باقر عليه السّلام نزد جابر آمد و جابر پيراهنش را كنارى زد و از سينهاش بوسيد و صورت خود را بر آن نهاد و گفت: از جدت رسول خدا به شما سلام مىرسانم و او امر كرده است من از سينه شما ببوسم و من هم طبق دستور رسول اكرم اين كار
را كردم.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: اى جابر تو زنده خواهى ماند تا آنگاه كه يكى از فرزندان مرا كه نامش محمد است ملاقات مىكنى و او علم را از هم خواهد شكافت و نيز گفت شما ديدگان خود را از دست مىدهى و او شما را بينا مىكند.
بعد از اين جابر گفت از پدرت اذن ورود براى من طلب كن مىخواهم خدمتش برسم ابو جعفر عليه السّلام وارد شد و براى جابر اذن ورود طلبيد، و جريان را هم به پدر عرض كرد و گفت: يك پير مردى در خانه هست و چنين و چنان گفت.
امام سجاد عليه السّلام فرمود: اى فرزند من او جابر بن عبد اللَّه مىباشد او از ميان كودكان با شما سخن گفت و چنان و چنين كرد گفت آرى فرمود: او نظر سوئى به شما نداشت و بعد براى جابر بن عبد اللَّه اذن ورود دادند.
هنگامى كه جابر بن عبد اللَّه وارد شدند امام سجاد عليه السّلام در محراب عبادت بودند، جابر مشاهده كرد امام عليه السّلام از عبادت زياد لاغر شده است، حضرت سجاد عليه السّلام از جاى خود برخاست و از حال او جويا شد و او را در كنار خود نشانيد.
جابر متوجه او شد و گفت: يا ابن رسول اللَّه اين عبادت زياد براى چيست و چرا خود را اين چنين به مشقت افكندهايد، مگر نمىدانى كه خداوند بهشت را براى شما خلق كرده و براى كسانى كه شما را دوست مىدارند و دوزخ را هم براى دشمنان شما آفريده است.
امام سجاد عليه السّلام فرمودند: اى صاحب رسول خدا مگر نمىدانى كه جدم رسول خدا همه اعمال گذشته و آيندهاش مورد رضايت خداوند بود ولى باز هم در عبادت كوشش مىكرد، پدرم فداى او باد كه به اندازهاى عبادت كرد تا ساقهايش ورم كرد.
به رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله عرض شد تو اين گونه خدا را عبادت مىكنى در حالى كه گناهان گذشته و آيندهات آمرزيده است، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: درست است ولى من نبايد بنده شاكرى باشم.
هنگامى كه جابر مشاهده كرد سخنانش در او اثر نمىكند و او هم چنين به
جد و جهد سخن مىگويد، گفت:پ يا ابن رسول اللَّه بايد كارى كنى كه جانت محفوظ باشد، شما از خاندانى بشمار مىرويد كه مردم به وسيله شما بلاها را دور مىكنند، و سختيها را برطرف مىسازند و باران رحمت را نازل مىكنند.
امام عليه السّلام فرمود: اى جابر من همواره بر طريق پدران خود هستم، و اين كار را ادامه خواهم داد تا به آنها ملحق كردم، در اينجا جابر بن عبد اللَّه متوجه حاضران شد و گفت: در ميان فرزندان انبياء مانند على بن الحسين صلوات اللَّه عليهما ديده نشده است.
آرى در اين ميان فقط يوسف مستثنى مىباشد و به خداوند سوگند فرزندان على بن الحسين از فرزندان يوسف بن يعقوب افضل مىباشند و در ميان اولاد او كسانى هستند كه زمين را پر از عدل و داد مىكنند همان گونه كه پر از جور شده باشد.پ 48- خيثمه جعفى گويد: خدمت حضرت صادق عليه السّلام رسيدم در حالى كه مىخواستم از وى اجازه مرخصى بگيرم و از مدينه بيرون روم امام عليه السّلام فرمود:
دوستان ما را از ما سلام برسانيد و آنها را توصيه كنيد كه متقى باشند و از خداوند بترسند و از حالات يك ديگر اطلاع پيدا كنند.
توانگران آنها بايد از فقيران دلجوئى نمايند، و توانگران از ضعفاء سرپرستى كنند، سالمان از بيماران عيادت نمايند، زندگان به جنازه مردگان بروند، در خانه با هم رفت و آمد داشته باشند، ملاقات آنها با هم امر ما را زنده مىكند، خداوند رحمت كند كسى را كه امر ما را زنده كند.
اى خيثمه اگر اهل عمل نباشيد ما كارى براى شما نمىتوانيم انجام دهيم، ولايت ما فقط به پرهيزكاران سود مىدهد، كسانى كه بيشتر از همه روز قيامت حسرت مىخورند آنهائى هستند كه از عدالت تعريف مىكنند ولى با آن مخالفت مىنمايند.پ 49- ابن فرقد گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمود: كارهاى نيك آدمى را بطرف بهشت مىبرد، و كارها را براى او آسان مىكند همان گونه كه شخص
كارگذار خود را قبلا مىفرستد تا جاى او را معين كند، و اين است معنى آيه شريفه «و اما الذين الذين آمنوا و عملوا الصالحات فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ».پ 50- خلاد گويد: امام صادق عليه السّلام به ما فرمودند: از خداوند بترسيد و ركوع و سجود را نيكو به جاى آوريد، و خداوند را اطاعت كنيد، و بدانيد كه به ولايت ما نخواهيد رسيد مگر با ورع و پرهيزكارى، و به ثواب خدا نخواهيد رسيد مگر به عمل بدترين اشخاص در روز قيامت كسانى هستند كه از عدالت تعريف كنند ولى عمل ننمايند.پ 51- ابو عبيده حذاء گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: هنگامى كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله مكه را فتح كردند در كنار كوه صفا قرار گرفتند و فرمودند اى بنى هاشم و اى بنى عبد المطلب من رسول خدا هستم و بطرف شما آمدهام.
من به شما مهربان هستم شما نگوئيد محمد از ما مىباشد، به خداوند سوگند من در ميان شما و ديگران دوستانى ندارم، دوستان من فقط متقين مىباشند، كارى نكنيد كه روز قيامت در حالى كه دنيا را بر دوش گرفته باشيد حاضر گرديد.
اما مردمان ديگر در قيامت حاضر شوند و بار آخرت را بر دوش گرفته باشند متوجه باشيد من اكنون هر چه لازم بود گفتم و ديگر عذرى نمانده است، و خداوند را هم بر همين شاهد مىگيرم علم براى خودم و عمل شما هم براى خودتان مىباشد.پ 52- امام هادى عليه السّلام از پدرانش از امير المؤمنين عليهم السّلام روايت مىكند كه فرمود:
خودتان را در دام آرزوها رها نكنيد كه آن سرمايه عاجزان است.پ 53- امام هادى عليه السّلام فرمود: امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: آنهائى كه خود را گول مىزنند و از خداوند آرزوهاى بىجهت دارند كسانى مىباشند كه معصيت مىكنند و از خداوند آرزوى مغفرت مىنمايند.پ 54- امام صادق عليه السّلام از پدرانش از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت مىكند كه فرمود:
جبرئيل مرا موعظه كرد و گفت: اى محمد هر كس را مىخواهى دوست بدار كه از او جدا خواهى شد و هر چه مىخواهى انجام بده كه به آن خواهى رسيد.
پ55- على عليه السّلام فرمود: هر كس در عمل تاخير كند حسب و نسب به او نمىرسدپ على عليه السّلام فرمود: شايستهترين مردم به پيامبران كسانى هستند كه به گفتههاى آنها داناتر باشند، و بعد اين آيه شريفه را تلاوت كردند كه «إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا».
بعد از آن فرمودند دوست كسى است كه از خداوند اطاعت كند اگر چه از او دور باشد و دشمن محمد كسى را گويند كه خداوند را معصيت كند اگر چه با محمد خويشاوند باشد.پ على عليه السّلام فرمودند: چه اندازه بين دو عمل فاصله مىباشد، عملى كه لذت آن مىرود ولى عواقب ناگوارش مىماند، و عملى كه سختى او تمام مىشود ولى پاداش آن باقى مىماند.پ على عليه السّلام فرمود: از كسى اطاعت كنيد كه نمىتوانيد از او معذرت بخواهيد، زيرا او همه چيز را مىداند.پ امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: هر كس از دورى منزل مطلع گردد و مسافت را بداند خودش را مهيا مىكند و زاد و توشه بر مىدارد.پ على عليه السّلام فرمود: خداوند متعال طاعت را براى افراد باهوش غنيمت قرار داده تا تقصير ناتوانها معلوم گردد كه آنها در طاعت تفريط كردهاند.پ على عليه السّلام فرمود: بترس از اينكه خداوند تو را در هنگام معصيت مشاهده كند، و در وقت طاعت تو را نبيند كه در اين هنگام زيان خواهى ديد، هر گاه نيرومند شدى در طاعت خداوند بكوش و هر گاه ناتوان شدى از معصيت خداوند ناتوان باش.پ على عليه السّلام فرمود: ركون به دنيا با آنچه انسان در دنيا مشاهده مىكند از نادانى مىباشد و هر گاه اطمينان پيدا كردى كه كار نيك ثواب دارد و آن را انجام ندادى برايت غبن دارد، و اطمينان به اشخاص قبل از آزمايش آنها از ناتوانى مىباشد.پ امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: كار نيك بجاى آوريد و كارى را كوچك نشماريد، كار خوب اگر كوچك باشد بزرگ خواهد شد و اگر اندك باشد زياد خواهد
گرديد،پ هرگز نگوئيد كه فلان شخص از من به كارهاى نيك شايسته مىباشد.
آرى به خداوند سوگند مطلب چنين است همه بايد كار نيك انجام دهند، ولى براى كار نيك و كار بد كسانى هستند، اما شما هر كدام از آنها را كه انجام ندهيد، از اهل آن كفايت كرديد.پ على عليه السّلام در يكى از خطبههاى خود فرمود: خداوند شما را رحمت كند با بصيرت و روشنى به كار خود ادامه دهيد، راه روشن و واضح است و شما را به سوى سلامتى و آرايش و آسايش فرا مىخواند، شما پايانى داريد و به پايان خود توجه كنيد، شما راهنما و نشانههائى داريد اينك از آنها راهنمائى بخواهيد.
شما در جايى زندگى مىكنيد كه اكنون كسى با شما كارى ندارد، و وقت و مهلت داريد و هنوز كه شما در راحتى و آسايش هستيد فكر خود را بكنيد، نامههاى اعمال باز مىباشد، و قلمها جريان دارد بدنها تندرست و زبانها باز است، اگر توبه كنيد قبول مىگردد، و اعمال شما مورد قبول مىباشد.پ على عليه السّلام فرمود: عمل را فراموش نكنيد و تا مىتوانيد كار كنيد، و از كارهاى زشت دست برداريد و خود را به گناه آلوده نكنيد، و راه راست را در پيش گيريد و مستقيم باشيد صبر و شكيبائى را پيشه كنيد و پرهيزكارى را از دست ندهيد، شما پايانى داريد و به پايان خود توجه داشته باشيد.
دنبال علم هدايت برويد و راه خود را گم نكنيد، اسلام نتيجهاى دارد و شما از نتيجه آن بهرهمند گرديد، به طرف خداوند توجه كنيد و حقوق واجبه او را انجام دهيد، خداوند حق خود را بر شما واجب كرد و وظائف شما را معين فرموده است، من گواه اعمال شما هستم و روز قيامت با شما احتجاج خواهم كرد.
متوجه باشيد كه قضاء و قدر خداوند بر شما جارى مىگردد و هر چه مقدر شده خواهد رسيد من با برهان خداوند با شما سخن مىگويم و از وعدههاى پروردگار براى شما بازگوئى مىكنم، خداوند متعال در قرآن فرمود: كسانى كه گفتند پروردگار ما خدا است و بعد استقامت كردند فرشتگان بر آنها فرود مىآيند.
ملائكه به آنها مىگويند: ترس نداشته باشيد و اندوهى به خود راه ندهيد و
خود را به بهشتى كه به آن وعده شدهايد بشارت دهيد،پ اينك كه خداوند را قبول داريد به كتاب او عمل كنيد، و فرمان او را بكار گيريد و راه او را ادامه دهيد و فرمان او را مورد عمل قرار دهيد.
اى مردم راه بندگان شايسته خدا را در پيش گيريد، و از آن اعراض نكنيد و منحرف نشويد، در احكام خداوند و دين او بدعت پديد نياوريد، و با قوانين خداوند مخالفت نداشته باشيد و بدانيد هر كس از خدا و احكام او منحرف شد روز قيامت ارتباط او با خداوند قطع خواهد شد.پ على عليه السّلام در يكى از خطبهها فرمود: اينك كه زنده هستيد كار كنيد، هنوز نامههاى اعمال باز مىباشد و در توبه باز است، كسانى كه به خداوند پشت كردهاند به طرف خداوند دعوت مىگردند كه رو به دين بياورند، و گناهكاران اميد دارند كه گناهشان مورد عفو قرار گيرد.
اينك قبل از اينكه وقت عمل بگذرد، و فرصتها از دست برود، و مدت زندگى پايان گيرد و در توبه بسته گردد، و فرشتگان بالا روند، براى خود كارى بكنيد و توشهاى براى آن جهان برداريد و از حيات براى مردن استفاده كنيد و از دنياى فانى براى خانه باقى وسائل آسايش تهيه كنيد.
شما از اين جهان ناپايدار به سراى ابدى مىرويد، مردى از خداوند مىترسد و او مىداند كه عمرش حد معينى دارد، و در آن جهان فقط به عملش توجه دارند، مردانى هوسهاى خود را لكام زدهاند و مهارش كردهاند و آن را از معصيت باز داشتهاند، و نفس خود را به اطاعت خداوند كشانيدهاند و زمام آن را در اختيار گرفتهاند.پ 56- يكى از اصحاب على عليه السّلام گفت: به امير المؤمنين گفته شد شما صدقه زياد مىدهيد، چرا از دادن صدقه زياد خوددارى نمىكنيد فرمود: به خداوند سوگند من اگر مىدانستم خداوند واجبى را از من قبول كرده است خوددارى مىكردم، ولى نمىدانم خداوند چيزى از من قبول كرده است يا خير.پ 57- ابو حازم گويد: ابراهيم بن ادهم وارد كوفه شد و من هم با وى بودم و
اين در هنگامى بود كه منصور خلافت مىكردپ و حضرت صادق عليه السّلام هم در كوفه بودند، امام جعفر صادق عليه السّلام از كوفه بطرف مدينه حركت مىكردند و گروهى از علماء و اهل فضل از آن جناب مشايعت مىنمودند.
در ميان مشايعتكنندگان سفيان ثورى و ابراهيم بن ادهم نيز بودند، مشايعهكنندگان در ميان راه شيرى را مشاهده كردند، ابراهيم بن ادهم گفت: صبر كنيد تا جعفر بيايد و بنگريم با اين شير چه مىكند، بعد از اين امام جعفر عليه السّلام رسيد و متوجه شير شد و بطرف او رفت و گوشش را گرفت و از راه دورش كرد.
بعد از اين متوجه مردم شد و فرمود: آگاه باشيد اگر مردم از خداوند اطاعت كنند و دستورات او را بكار گيرند شير را در اختيار خود خواهند گرفت و از آن بار خواهند كشيد و او را رام خواهند ساخت و در حمل و نقل از شير استفاده خواهند كرد.پ داود بن فرقد گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: كارهاى نيك براى آدمى در بهشت وسائل آسايش و استراحت را فراهم مىكند همان گونه كه شخصى غلام خود را مىفرستد تا فرش و بستر او را پهن كند و بعد فرمودند: هر كس كار شايسته انجام دهد براى خود وسائل زندگى فراهم مىسازد.پ 58- على عليه السّلام در هنگام تلاوت آيه شريفه «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ» فرمود: آن كسى كه در اين آيه مورد خطاب قرار گرفته در برابر پرسش برهانى ندارد و تا پاسخ گويد و به خاطر غرورى كه او را فرا گرفته است عذرش هم پذيرفته نمىشود، جز اينكه بر جهل و نادانى خود افزوده است.
اى انسان در گناه جرات پيدا كردهاى و به خداى خود مغرورشدهاى و از اينكه خود را در معرض هلاكت گذاشتهاى نمىترسى آيا هنوز از اين بيمارى بهبودى حاصل نكردهاى و از خواب غفلت بيدار نشدهاى و به جان خود رحم نمىكنى و به ديگران ترحم ندارى.
شما اگر مشاهده كنى كسى در آفتاب قرار گرفته براى او سايبان درست مىكنى و يا اگر بنگرى كسى به بيمارى مبتلا شده و روز بروز لاغر مىگردد بر آن
گريه مىكنى و دلت به حال آن خواهد سوختپ ولى اكنون به بيمارى خود توجه ندارى و صبر مىكنى و از مصيبتهائى كه تو را فرا گرفته و آزارت مىرسانند فراموش كردهاى.
تو بايد در برابر اين بيماريها و سختيها خودت را تسليت بدهى، نفس خودت از همه عزيزتر است و بايد به خودت توجه داشته باشى چگونه ترس از حوادث شب تو را از خواب بيدار نمىكند در صورتى كه در راه پيمودن معاصى خداوند خود را هلاك ساختهاى و از قدرت خداوند واهمه نكردى.
اينك كه بيمارى سستى دلت را فرا گرفته با داروى جدى آن را مداوا كن و خواب غفلت را با بيدارى از ديدگانت دور گردان از خداوند اطاعت كن و به ياد او باش و با خدا انس بگير و چنين بدان كه تو از خداوند روى گردان هستى و او به تو توجه دارد، او تو را براى عفو طلب مىكند و با فضلش تو را مورد نوازش قرار مىدهد.
در حالى كه تو از آن گريزان هستى و به ديگرى روى آوردهاى چه اندازه بزرگ است آن عالى مقام نيرومند در حالى كه تو در برابر يك ضعيف خضوع مىكنى چه چيز موجب شده كه معصيت خداوند را بجاى مىآورى در حالى كه خداوند گناهان تو را پوشانده است و از فضل و احسانش تو را بهرهمند كرده است.
خداوند تو را از احسان خود دور نكرد و پرده اسرارت را فاش نساخت، بلكه يك لحظه تو را از نعمت خود محروم ننموده و همواره خير به تو مىرساند و گناهانت را مىپوشاند و گرفتاريها را از تو دور مىسازد و حالا چه گمانى به خدا دارى كه از او اطاعت كنى.
به خداوند سوگند اين صفت در قوت و قدرت با هم مساوى بودند تو نخستين كسى بودى كه بر ضد خودت حكم مىكردى كه داراى كارهاى زشت و اخلاق فاسدى مىباشى و من از روى حقيقت مىگويم دنيا تو را گول نزده اما تو به خاطر دنيا گول خوردهاى اين مسائل با پند و عبرت براى تو كشف شده و از روى انصاف اينها را درك كردهاى.
پتو خود مىدانى كه در آينده گرفتاريها پيش خواهند آمد و جسمت را بيمار خواهند كرد و از نيروهايت خواهند كاست و اينها بهترين شاهد هستند كه تو نمىتوانى به خود دروغ بگوئى و يا خود را گول بزنى ممكن است ناصحان در اينجا متهم شوند و يا كسانى كه سخنى راست مىگويند تكذيب كردند.
اگر به خانههاى خراب و يا محلههاى خالى از سكنه مراجعه كنى در آنجا بالاترين موعظه و عبرت را مشاهده خواهى كرد و در آنجا متذكر خواهى شد كه موضوع از چه قرار است، در آنجا خواهى ديد چه كسى به تو محبت مىكند و چه شخصى بخل مىورزد، دنيا خانه خوبى است در صورتى كه دل به آن نبندى و آن را جاى اقامت ندانى.
كسانى كه فردا به وسيله تو خوشبخت مىشوند آنها افرادى هستند كه امروز از دنيا فرار مىكنند، هنگامى كه صيحه بلند شود و در صور دميده گردد و قيامت با همه اوصاف خود بر پا شود هر كسى در محل خود حضور پيدا مىكند و هر عابدى با معبودش حاضر مىگردد و هر رهبرى با پيروانش در آنجا گرد آيند.
در آن روز خداوند با حق عدالت مىكند و حقوق كسى از بين نمىرود و كوچكترين كارها مورد محاسبه قرار مىگيرد، در آن روز بسيارى از برهانها باطل خواهد شد و عذرى هم از كسى پذيرفته نمىگردد، اكنون اگر غدرى كردهاى از آن در گذر و به آن اعتماد نداشته باش.
براى آن روز حجت ثابتى تهيه كن دست بيانداز به آنچه برايت مىماند و از آنچه به آن نخواهى رسيد و از آن دست خواهى كشيد در گذر و براى سفرت وسائل راحتى آماده ساز و به روشنائى نجات توجه داشته باش و با مركبهاى سريع كه تو را زود به مقصد مىرساند حركت نما.
