1- ابو بصير گويد: امام صادق عليه السّلام به عباد بن كثير بصرى گفتند: اى بصرى از ريا دورى كن و بدان هر كس براى غير خداوند كار كند خدا او را به همان شخص وامىگذارد.
پ2- على بن عقبه از پدرش روايت مىكند كه گفت: از امام صادق عليه السّلام شنيدم مىفرمود: كار خود را براى خداوند انجام دهيد و مردم را در نظر نياوريد و بدانيد هر چه براى خدا باشد در نزد خداوند خواهد بود و هر چه براى مردم باشد بطرف خداوند نخواهد رفت.پ 3- يزيد بن خليفه گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر ريائى شرك بحساب مىآيد هر كس براى مردم كار كند بايد پاداش آن را هم از مردم بگيرد و هر كس براى خداوند كار كند خداوند پاداش او را خواهد داد.پ 4- جراح مدائنى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه آن حضرت در تفسير آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً، هر كس مىخواهد به لقاء پروردگار برسد بايد كار نيك انجام دهد و در عبادت براى خداوند شريك نياورد، فرمودند:
مردى كار خوبى انجام مىدهد و رضاى خداوند را در نظر نمىگيرد و مقصودش اين است مردم او را آدم خوبى بدانند و دوست دارد مردم در باره او سخن بگويند و كارهاى او را تعريف و توصيف كنند و در محافل و مجالس ذكر او را بنمايند، اين مرد در عبادت خود مشرك مىباشد.
بعد از آن فرمودند: بندهاى كه كارهاى نيك انجام دهد و دوست نداشته باشد آن را فاش كند، خداوند بعد از مدتى آن خير را براى مردم آشكار مىكند و هر بندهاى كه بخواهد شرى را پنهان نمايد خداوند پس از چند روز آن را فاش مىسازد.پ 5- محمد بن عرفه گويد: امام رضا عليه السّلام به من فرمودند: واى بر تو اى پسر عرفه كارها را بدون ريا انجام دهيد و آن را به رخ مردم نكشيد و بدانيد هر كس براى غير خداوند كار كند او را به همان شخص وامىگذارد و هر كس كارى بكند خدا او را به وى بر مىگرداند چه خير باشد و يا شر.پ 6- عمر بن يزيد گويد: من در نزد امام صادق عليه السّلام شام مىخوردم و آن جناب اين آيه را خواندند بَلِ الْإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ وَ لَوْ أَلْقى مَعاذِيرَهُ
يعنى انسان خود
آگاهى دارد و خويشتن را مىشناسد اگر چه براى كارهاى خود عذرهائى بتراشد.پ اى ابو حفص انسان چه مىكند هنگامى كه بر خدا وارد شود و كارهائى كه انجام داده براى او نباشد، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس در نهان كارى انجام دهد خداوند آن كار را به او باز مىگرداند اگر خير باشد و يا شر.پ 7- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
فرشته اعمال بندهاى را با خوشحالى بالا مىبرد، هنگامى كه نيكىهايش را عرضه داشت خداوند مىفرمايد آنها را در جهنم قرار دهيد آن اعمال براى من نبوده است.پ 8- امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: در رياكار سه نشانه وجود دارد، هنگامى كه مردم را پيرامون خود مشاهده مىكند نشاط برايش پيدا مىشود، هر گاه تنها بماند كسالت دارد و دوست مىدارد كه در همه كارها مردم او را ستايش نمايند.پ 9- على بن سالم گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند خداوند متعال مىفرمايد من بهترين شريك هستم براى كسانى كه بخواهند با من در كارها شركت داشته باشند، ولى هر كس در كارها ديگرى را هم با من شريك نمايد آن را نخواهم پذيرفت مگر آنچه را كه فقط براى من باشد.پ 10- داود از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمودند: هر كس در نزد مردم ظاهر شود و كارى بكند كه خداوند آن را دوست مىدارد، ولى در نهان كارهائى بكند كه خداوند آن را دوست نمىدارد، آن مرد هنگامى كه در پيشگاه خداوند حاضر شود مورد غضب قرار خواهد گرفت.پ 11- ابو العباس از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه آن جناب فرمودند شماها چكار مىكنيد در آن هنگام كه كار نيك آشكارا انجام مىدهيد و در نهان كار زشت مىكنيد، آيا لازم نيست اين افراد به خود برگردند و بدانند اين كار خوب نمىباشد.
خداوند متعال مىفرمايد: ان الانسان عَلى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ
، آدمى خود مىداند چه مىكند و او از همگان به حال خود آگاهتر مىباشد و بدانيد هر گاه باطن درست شد
و پاك گرديد ظاهر هم آراسته خواهد شد.پ 12- بشير از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمودند: هر كس كار نيك براى خداوند بكند و لو اندك باشد خداوند آن را آشكار مىكند و بيشتر به او مىدهد ولى هر كس كار زياد انجام دهد ولى مردم را در نظر بگيرد اگر چه خود را به مشقت بياندازد و شبها را بيدار بماند خداوند كارهاى زياد او را اندك نشان مىدهد و در انظار مردم ناچيز جلوه مىدهد.پ 13- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
بزودى زمانى فرا خواهد رسيد كه نيتها آلوده خواهند شد و ظاهرها زيبا جلوه خواهند كرد، مردم به دنيا طمع مىكنند و براى رضاى خدا كارى انجام نمىدهند دين آنها از روى ريا خواهد بود، ترسى نخواهند داشت آنها گرفتار عذاب مىشوند و مانند غريق دعا مىكنند ولى پاسخ نمىشنوند.پ 14- يكى از راويان از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه فرمودند: باقى ماندن بر كارها سختتر از خود عمل مىباشد راوى سؤال كرد ابقاء بر عمل چيست، فرمودند: مردى انفاق مىكند و رضاى خدا را در نظر مىگيرد اين كار جزء اعمال نهانى به حساب مىآيد، بعد آن را آشكار مىكند، جزء كارهاى آشكار محسوب مىگردد، بار ديگر آن را ذكر مىكند ريائى بحساب مىآيد.پ 15- ابن قداح از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: از خداوند بترسيد نه آن ترسى كه از روى عذاب و مجازات باشد، براى خداوند كار كنيد ولى توجه كنيد كه براى ريا و تظاهر نباشد و بدانيد هر كس براى غير خدا كار كند خداوند او را به همان شخص واگذار مىكند.پ 16- زراره از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه از آن حضرت سؤال كردم كه مردى كار نيكى مىكند و شخص ديگرى او را در حال عمل نيك مىنگرد و او خوشحال مىشود، امام عليه السّلام فرمودند مانعى ندارد، همه افراد دوست دارند كه كارهاى نيك آنها در ميان مردم آشكار گردد، ولى اگر آنها براى خوشنامى خود و تظاهر به حسن عمل كارى انجام دهند ريائى خواهد بود.
پ17- ابن زياد از امام صادق و او از پدرش عليهما السّلام روايت مىكند كه از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله سؤال شد فردا چه چيز انسان را نجات مىدهد، فرمود: نجات در اين است كه با خداوند خدعه نكنيد و فريب كارى ننمائيد، هر كس با خداوند خدعه كند خدا هم با او خدعه مىكند و ايمان را از او مىگيرد، او با خودش مكر مىكند اگر بداند و با درك نمايد.
از رسول گرامى سؤال شد خداوند چگونه با او خدعه مىكند، فرمودند: او به اوامر خداوند عمل مىكند ولى كارها را براى تظاهر انجام مىدهد و رضايت خدا را در نظر نمىگيرد، اكنون از خداوند بترسيد و از ريا و تظاهر خوددارى كنيد كه آن شرك به خداوند مىباشد.
رياكار روز قيامت با چهار نام خوانده مىشود او را با چهار نام صدا مىكنند، مىگويند: اى كافر اى فاجر، اى مكار و اى زيانكار، كارهايت باطل شد، ديگر اجر و مزد و پاداش ندارى امروز بهره و نصيبى نخواهى داشت و اينك از آن كسى كه برايش كار مىكردى پاداش بخواه.پ 18- ابن زياد از امام صادق و او از پدرش عليهما السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هنگامى كه در وقت نماز گزاردن يكى نزد شما آمد و گفت: شما رياكارى مىكنيد، بايد نماز خود را طولانى كند اما تا هنگامى كه وقت واجب فوت نگردد.
اما اگر در كار ديگرى از امور آخرت مشغول مىباشد هر چه مىخواهد آن را ادامه دهد، اما اگر به يكى از كارهاى دنيائى مشغول است بايد به سرعت از آن خارج گردد، هر گاه شما را به عروسىها دعوت كردند شتاب نداشته باشيد زيرا آن مجالس شما را بياد دنيا مىاندازند و هر گاه به تشييع جنازه دعوت شديد شتاب كنيد كه آن آخرت را به ياد شما مىآورد.پ 19- على بن جعفر از برادرش موسى و او از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: مردانى را بطرف جهنم مىبرند، خداوند به مالك دوزخ مىفرمايد: به آتش امر كن تا پاى آنها را نسوزاند، زيرا آنها بطرف مساجد مىرفتند.
پبه آتش بگو چهره آنها را هم نسوزاند زيرا آنها وضوى كامل مىگرفتند و دست آنها را هم نسوزاند، زيرا آنان دست خود را براى دعا بالا مىبردند و زبان آنها را هم نسوزاند زيرا آنان زياد قرآن مىخواندند، در اين هنگام خازن آتش مىگويد پس اى اشقياء چرا شما را اينجا آوردند مىگويند: ما كارمان ريائى و تظاهر بود و به ما گفتند براى كسانى كه كار مىكرديد از آنها پاداش بخواهيد.پ 20- حماد از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود: لقمان به فرزندش گفت: رياكار سه نشانه دارد، هنگامى كه تنها باشد تنبل است و هنگامى كه مردم را بنگرد نشاط پيدا مىكند و هر كارى كه مورد پسند مردم باشد انجام مىدهد.پ 21- يزيد بن خليفه گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: شما مىخواهيد در بالاى كوهى زندگى كنيد تا مرگ شما برسد، مىخواهيد كارهاى ريائى انجام دهيد، هر كس براى مردم كار كند پاداش آن را بايد از مردم بخواهد و هر كس براى خداوند كار كند از او پاداش خواهد گرفت و بدانيد هر كار ريائى شرك بحساب مىآيد.پ 22- ابو بصير گويد: امام صادق عليه السّلام در تفسير آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً فرمودند: مقصود از اين شرك، شرك ريائى مىباشد.پ 23- ابو جارود از امام عليه السّلام روايت كرده كه فرمود: از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله سؤال شد تفسير آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ چيست فرمودند: هر كس از روى ريا نماز بگذارد مشرك بحساب مىآيد و هر كس زكاة مالش را براى ريا بدهد مشرك است.
كسى كه براى مردم روزه مىگيرد و تظاهر مىكند مشرك مىباشد، هر كس براى اينكه نامش را مشهور كند و خوشنام گردد به حج برود مشرك محسوب مىگردد و بطور كلى هر كس اوامر خداوند را از روى ريا و تظاهر انجام دهد مشرك است و خداوند اعمال او را قبول نمىكند.پ 24- از امير المؤمنين عليه السّلام سؤال شد كدام يك از كارها آدمى را نجات
مىدهد، فرمودند: هر چه مىجويد نزد خداوند برود و از او بخواهد.پ 25- مفضل از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمودند مشهور شدن به عبادت از موارد ريا مىباشد.پ 26- زراره و حمران از امام باقر عليه السّلام روايت مىكنند فرمود: اگر بندهاى كارى انجام دهد و در آن عمل رضايت خداوند را در نظر بگيرد و طالب آخرت باشد، ولى در آن ميان ديگرى را هم دخالت دهد مشرك خواهد بود.پ امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر كس براى مردم كار كند پاداش خود را بايد از مردم بگيرد و هر ريائى شرك به حساب مىآيد و نيز فرمودند: خداوند مىفرمايد:
هر كس براى من و ديگرى كار كند براى او كار كرده است.پ 27- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
زمانى براى امت من خواهد رسيد كه نيتهاى آنان پليد خواهد شد، آنها ظواهر خودشان را نيكو جلوه مىدهند تا به مال و منال دنيا برسند.
آن جماعت طماع و دنياپرست بطرف خداوند توجه نمىكنند و از او چيزى نمىخواهند، آنها هر كارى كه مىكنند از روى ريا مىباشد و هرگز ترس از خدا ندارند، خداوند آنها را گرفتار مصيبت مىكند و آنها مانند غريق هر چه دعا مىكنند مستجاب نمىگردد.پ 28- ابن زياد از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه پدرش فرمودند: خداوند متعال يكى از كتابهاى خود را براى يكى از پيامبرانش فرستاد، در آن كتاب آمده بود: گروهى از بندگان من دنيا را به وسيله دين بدست مىآورند و از اين طريق كاسهليسى مىكنند.
آنها لباس ميشها را در بر مىنمايند ولى دل آنان مانند دل گرگها مىباشد، تلخى آنها بسيار كشنده و ناگوار است، زبانشان از عسل شيرينتر ولى باطنشان از مردار هم بدبوتر است آنها مرا مىخواهند فريب دهند و يا مرا گول و نيرنگ بزنند و يا به من جرأت پيدا كردهاند.
به عزت و جلال خودم سوگند آنها را به فتنههائى گرفتار خواهم كرد كه مهار
آنها را بگيرد و در اطراف زمين حركت دهد،پ به اندازهاى كه حكيمان هم در آن باره متحير گردند و صاحبنظران سرگردان شوند و از آن سر در نياورند.
فتنهاى كه حكمت حكيمان و دانش دانشمندان در آن بمانند و حقيقت آن را در نيابند من آنها را از هم پراكنده مىسازم و گروهى را بر گروهى ديگر مسلط خواهم ساخت تا يك ديگر را آزار دهند من از دشمنان خود به وسيله دشمنى ديگر انتقام خواهم گرفت و باكى ندارم تا همه را عذاب نمايم و آنها را مورد تعقيب قرار دهم.پ 29- امام حسن عسكرى عليه السّلام فرمودند: شرك در ميان مردم از حركت مورچه روى فرش سياه در شب سياه هم مخفىتر است.پ 30- هشام بن سالم از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه خداوند عالم فرمودند: من بهترين شريك مىباشم، هر كس براى من كار كند و ديگرى را هم با من در نظر بگيرد، مثل اين است كه براى ديگرى كار كرده باشد.پ 31- يكى از اصحاب ما از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه فرمودند: بين حق و باطل فقط بىعقلى وجود دارد، پرسيدند يا ابن رسول اللَّه اين چگونه مىشود، فرمودند: بندهاى كارى انجام مىدهد و خداوند هم از او راضى مىباشد ولى او غير از خدا را در نظر مىگيرد، اگر او در اين كار فقط خداوند را در نظر مىگرفت به سرعت به مقصود خود مىرسيد.پ 32- ابن قداح از امام صادق عليه السّلام از پدرش روايت مىكند كه على عليه السّلام فرمودند: از خداوند بترسيد ولى نه از اين جهت كه او شما را به خاطر گناه تعذير مىكند و براى خداوند كار كنيد ولى بدون ريا و يا تظاهر، و بدانيد هر كس براى غير خداوند كار كند، خدا او را به همان شخص واگذار مىكند.پ 33- يكى از راويان روايت مىكند كه امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر كس براى خداوند كار كند اگر چه كم باشد خداوند آن كار را آشكار مىكند و بيشتر از آنچه در نظر گرفته به او مىدهد، ولى هر كس كار زياد بكند، ولى براى مردم عمل نمايد جز خستگى و بىخوابى سودى نخواهد برد، خداوند اين گونه اعمال را در نظر مردم
كم جلوه مىدهد.پ 34- عالم عليه السّلام فرمودند: خداوند متعال مىفرمايند: من بهترين شريك مىباشم هر كس با من در كارهاى خود شريكى قائل گردد از وى قبول نخواهم كرد، مگر اينكه آن از روى اخلاص باشد.پ روايت شده از امام عليه السّلام كه فرمودند: من بهترين شريك مىباشم و هر كس در كارش براى من شريكى بياورد او را رها خواهم كرد.پ امام عليه السّلام در تفسير آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً فرمودند: هر كس كار نيكى انجام دهد و قصدش خدا نباشد و فقط براى خوش آمدن مردم آن كار را بكند اين عمل شرك در عبادت بحساب مىآيد و داخل در اعمال ريائى مىباشد و خداوند اين عمل را شرك ناميده است.پ روايت شده كه هر كس براى خداوند كار كند پاداش او هم با خداوند است و هر كس براى مردم كار كند بايد اجر خود را هم از مردم بگيرد و هر ريائى شرك بحساب مىآيد.پ روايت شده هر بندهاى كه در نهان كار نيكى انجام دهد، خداوند بعد از مدتى آن كار را آشكار مىكند و هر بندهاى كه كار بدى انجام دهد و آن را مخفى بدارد خداوند آن را هم فاش مىسازد.پ 35- امام صادق عليه السّلام فرمودند: كارهايت را با ريا و تظاهر باطل نكن، زيرا كسى نمىتواند تو را زنده كند و يا بميراند و يا تو را بىنياز سازد، ريا درختى است كه ميوهاش شرك خفى مىباشد و ريشه آن نفاق بشمار مىرود.
به رياكار در هنگام ميزان اعمال گفته مىشود اينك پاداش خود را از كسى كه براى او كار كردى و او را با خداوند شريك كردى بگير، اكنون توجه كن بايد از كه فرياد خواهى كنى و به كه اميدوار هستى و از كه مىترسى، آنها را براى خود حاضر كن تا تو را كمك كنند.
بدان كه تو توانائى ندارى اسرار خود را از خداوند مخفى بدارى و هر چه انجام
دادهاى او مىداند،پ اينك گرفتار مكرى شدهاى كه خداوند در قرآن مىفرمايد:
يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ.
بيشترين موارد ريا در نگاه كردن و سخن گفتن، خوردن، راه رفتن، مجالست، لباس پوشيدن، خنديدن، نماز، حج، جهاد، قرائت قرآن و ساير عبادات آشكارا مىباشد و در اينجاها انسان گرفتار رياء و تظاهر و شرك مىشود.
اما كسى كه باطنش را براى خداوند خالص كند و دلش خاشع گردد و خود را مقصر و ذليل بداند و كوشش كند و همواره شكرگزار باشد، اين چنين اشخاصى اميد خلاصى دارند و ممكن است از رياء و نفاق دور بمانند.پ 36- از على عليه السّلام سؤال شد: بدبختى بزرگ چيست، فرمودند: كسى كه دنيا را براى رسيدن به دنيا ترك مىكند، اين دنيا را از دست مىدهد و در آخرت هم سودى نمىبرد و زيان مىنمايد، مردى كه عبادت مىكند و خود را به مشقت مىاندازد و روزه مىگيرد ولى همه را ريائى انجام مىدهد.
اين شخص با اين كارها از همه لذات و خوشيهاى دنيا محروم مىگردد و فقط سختىها و ناراحتيها براى او باقى مىماند، اگر او از روى خلوص آن كارها را كرده بود، از خداوند پاداش مىگرفت او خيال مىكند هنگامى كه وارد آخرت شود ميزان اعمالش سنگين مىشود ولى او در آن جا چيزى مشاهده نمىكند زيرا اعمال او براى خداوند نبوده است.پ 37- عبيد گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم: مردى نماز مىگذارد و نمازش را نيكو ادا مىكند و دوست مىدارد مردم را بطرف خود متوجه سازد، فرمودند اين عمل ريا بحساب نمىآيد.پ 38- علاء بن فضيل گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند معنى آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً آن است كه هر كس نماز بگذارد و يا روزه بگيرد و يا بردهاى آزاد كند و يا حجى بجاى آورد و مقصودش آن باشد كه مردم از وى خوششان بيايد مشرك بحساب مىآيد ولى قابل گذشت مىباشد.
پ39- جراح از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه در تفسير آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ ... أَحَداً فرمودند: كسى كه كار نيكى مىكند و رضايت خداوند را در نظر نمىگيرد و مىخواهد به اين وسيله آبروئى در ميان مردم پيدا كند اين مرد در عبادت خدا مشرك مىشود.پ 40- على بن سالم از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه خداوند فرمود: من بهترين شريك مىباشم، هر كس در كارهاى خود براى من شريكى قرار دهد آن را نخواهم پذيرفت من آن اعمالى را خواهم پذيرفت كه خالص باشد.پ 41- زراره و حمران از امام باقر و صادق عليهما السّلام روايت مىكنند كه فرمودند: اگر بندهاى عملى انجام دهد و مقصودش خدا و آخرت باشد ولى بعد از آن بخواهد مردم هم از آن خوششان بيايد اين شخص مشرك به حساب مىآيد.پ 42- ابو بصير گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند: بندهاى را روز قيامت مىآورند، كه نماز گزارده است، گويد: بار خدايا من براى رضاى تو نماز گزاردهام، به او مىگويند خير تو براى اينكه گفته شود خوب نماز گزاردهاى نماز مىخواندى در اين هنگام امر مىشود او را بطرف دوزخ هدايت كنيد.
بعد از اين بندهاى ديگر را حاضر مىكنند كه قرآن ياد گرفته است او مىگويد:
بار خدايا من براى رضاى تو قرآن را فرا گرفتم، گفته مىشود آرى تو قرآن ياد گرفتى بگويند او خوش صدا مىباشد، در اين جا فرمان مىرسد او را هم به طرف دوزخ ببريد.
بار ديگر بندهاى ديگر مىآورند كه جهاد كرده است، او مىگويد: بار خدايا من براى رضاى تو به جهاد رفتهام به او مىگويند: خير تو به جهاد رفتى تا بگويند فلان كس شجاع مىباشد در اين جا امر مىآيد او را هم بطرف دوزخ هدايت كنيد.
سپس بندهاى ديگر را حاضر مىكنند كه مال خود را در راه خداوند متعال انفاق كرده است، او مىگويد: بار خدايا من اموال خود را در راه تو انفاق كردم، به او هم مىگويند خير تو در انفاق خود نظر داشتى كه مردم بگويند او چه اندازه سخاوت دارد، فرمان مىآيد او را هم وارد آتش كنيد.
پ43- يزيد بن خليفه گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند: هر كس براى خداوند كار كند پاداش او با خداوند خواهد بود و هر كس براى مردم عمل نمايد پاداش خود را بايد از مردم بگيرد و هر ريائى شرك است.پ 44- سعد اسكاف از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه گفت: در بنى اسرائيل عابدى بود كه داود عليه السّلام از او خوشش مىآمد، خداوند به داود وحى كردند تو از كارهاى او در شگفت مباش او ريائى كار مىكند.
گويند آن عابد درگذشت نزد داود عليه السّلام آمدند و گفتند فلان كس درگذشت، فرمود: برويد او را دفن كنيد بنى اسرائيل از اين عمل داود ناراحت شدند كه چرا او در جنازه عابد شركت نكرده است.
هنگامى كه عابد را غسل دادند پنجاه نفر برخاستند و شهادت دادند كه از آن جز خير مشاهده نكردهاند، بعد از اينكه بر جنازه او نماز گزاردند پنجاه نفر ديگر هم شهادت دادند كه جز خير از وى مشاهده نكردهاند.
در اين هنگام خداوند براى داود وحى فرستاد كه چرا در جنازه او حاضر نشدى، گفت: بار خدايا تو مرا از او آگاه ساختى، خداوند فرمود: آرى چنين بود ولى چون گروهى از علماء و راهبان به خوبى او گواهى دادند من هم او را رحمت كردم با اينكه مىدانستم او چه نظرى داشت.پ 45- موسى بن جعفر عليه السّلام از پدرانش روايت مىكند كه على عليه السّلام فرمود: ما از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله سؤال كرديم و گفتيم: يا رسول اللَّه مردى از ما روزه مىگيرد و نماز مىگذارد ولى شيطان در او القاء مىكند و مىگويد شما رياكار هستيد.
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هنگامى كه شيطان اين گونه به شما القاء كرد، شما هم در اينجا بگوئيد خداوندا به شما پناه مىبرم از اينكه با علم و اراده براى تو شريكى بياورم و اگر از روى جهالت كارى كردهام استغفار مىنمايم.پ 46- امير المؤمنين عليه السّلام فرمودند: بدون ريا عمل كنيد و تظاهرى نداشته باشيد و بدانيد هر كس براى غير خدا كار كند خداوند كارش را به او واگذار مىكند.
پ47- رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: آنچه بيشتر از شما مىترسم شرك كوچك است گفتند يا رسول اللَّه شرك كوچك كدام است فرمودند: آن ريا مىباشد، روز قيامت كه خداوند بندگان را پاداش مىدهد مىگويد: برويد از كسانى كه براى آنها كار مىكرديد پاداش خود را طلب كنيد و ببينيد آيا آنها مىتوانند پاداش شما را بدهند.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: از چاه رسوائى به خداوند پناه ببريد، گفته شد: يا رسول اللَّه چاه رسوائى كدام است، فرمودند: نام يك درهاى در جهنم است كه رياكاران در آنجا خواهند بود.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: روز قيامت به رياكار مىگويند، اى بدكار، اى مكار، اى فريبكار، هر چه كار كردى از دست رفت و مزدت پايمال شد، اينك برويد و مزد خود را از همان كسى كه براى او كار مىكرديد بگيريد.پ جراح مدائنى از امام صادق عليه السّلام روايت مىكند كه آن حضرت در تفسير آيه شريفه فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فرمودند آنها كسانى هستند كه از روى ريا و تظاهر كار مىكنند و مشرك بشمار مىروند.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: فرشتهاى با خوشحالى نامه عمل يك بنده كه همهاش نيك مىباشد بطرف بالا مىبرد، ولى خداوند مىفرمايد اين نامه را در دوزخ بگذاريد او براى من كار نكرده است.پ على عليه السّلام فرمودند: رياكار سه نشانه دارد خوشحال مىشود هنگامى كه مردم را بنگرد كسالت پيدا مىكند هنگامى كه تنها باشد و دوست مىدارد مردم از او تعريف كنند.48- رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: خداوند متعال مىفرمايد: من بهترين شريك هستم، هر كس براى من در كارها شريكى قائل شود آن عمل براى من نخواهد بود، زيرا من فقط اعمال خالص را قبول مىكنم.پ در حديث ديگرى آمده كه من بىنيازترين شريكان مىباشم، هر كس كارى انجام دهد و ديگرى را در نظر بگيرد من از او بيزار مىباشم و آن كار براى من
نيست.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر حقى حقيقتى دارد و هيچ كس به حقيقت اخلاص نمىرسد مگر اينكه دوست نداشته باشد مردم او را بستايند و كارها را براى خدا انجام دهد.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: اى ابو ذر مردى به حد فقاهت نخواهد رسيد تا آنگاه كه مردم را مانند شتران تصور كند، او بايد به آنها توجه نكند و آنها نتوانند در او اثر بگذارند همان گونه كه يك شتر نمىتواند در او اثر بگذارد و بعد متوجه خود شود و خود را از همگان حقير بداند و براى خودش شخصيت قائل نگردد.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: خداوند عملى را كه اندكى در آن ريا باشد مورد قبول قرار نمىدهد.پ از رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله سؤال شد نجات در چيست، فرمودند: بندهاى در عبادات و طاعات خداوند ديگرى را در نظر نداشته باشد.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: چيزى كه بيشتر از شما مىترسم شرك اصغر مىباشد گفتند: يا رسول اللَّه شرك اصغر كدام است فرمودند: رياء خداوند متعال مىفرمايد هنگامى كه بندگان را پاداش عمل مىدهند به آنها مىگويند برويد از كسانى كه براى آنها كار مىكرديد پاداش خود را بگيريد، آيا جزاء و ثوابى در آن جا مشاهده مىكنيد.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هر كس در برابر نيكيهاى خداوند از نيكيهاى مردم صرف نظر كند پروردگار او را به مردم محتاج نخواهد كرد.پ روايت شده مردى در بنى اسرائيل گفت: من خداوند را چنان عبادت كنم كه همواره نام من باقى بماند، او مدتى به جديت مشغول عبادت شد، او از هر اجتماعى كه مىگذشت مردم به او مىگفتند اين شخص ظاهرساز و رياكار مىباشد.
او يكى از روزها متوجه خود شد و گفت: تو خود را خسته كردى و عمرت را ضايع ساختى، اينك بايد كارى كنى كه بعد از اين براى خداوند عمل نمائى، نيت او تغيير كرد و عملش خالص شد و براى خدا كار كرد، او بعد از اين به هر گروهى
از مردم كه عبور مىكرد مىگفتند: او متقى و پرهيزگار مىباشد.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس آخرت خود را اصلاح كند، خداوند دنياى او را اصلاح مىكند و هر كس بين خود و خدا را اصلاح نمايد خداوند بين او و مردم را اصلاح مىكند.پ 49- رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بهشت سخن گفت و اظهار داشت من حرام مىباشم بر كسى كه بخل ورزد و رياكار باشد.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: آتش و اهل آن از رياكاران فرياد و شيون مىكنند، گفته شد: يا رسول اللَّه آنها چگونه شيون مىنمايند فرمودند: از آتش سوزانى كه آنها در آن مورد عذاب قرار مىگيرند.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: نخستين كسانى كه روز قيامت احضار مىشوند، مردى كه قرآن را جمع كرده، شخصى كه در راه خدا كشته شده و مردى كه مال فراوان دارد، خداوند متعال به او مىگويد مگر آنچه را كه براى رسول فرستادم به تو تعليم نكردم، گويد چرا تعليم فرمودى.
خداوند متعال مىفرمايد پس چرا آنچه تعليم گرفتى مورد عمل قرار ندادى، او مىگويد: بار خدايا من در شب و روز قرآن را مطالعه و تلاوت كردم، خداوند و فرشتگان مىگويند دروغ مىگوئى، مقصود شما آن بود كه بگويند فلان شخص خوب قرآن مىخواند و همين را هم مىگفتند.
بعد از آن مرد ثروتمند را مىآورند خداوند از او سؤال مىكند مگر زندگى تو را توسعه ندادم و تو را از ديگران بىنياز نكردم او مىگويد: آرى اى خداى من مطلب چنين است، خداوند سؤال مىكند پس چرا به آنچه دادم عمل نكردى.
مىگويد: چرا من صله رحم بجاى آوردم و در راه خداوند دادم، خداوند مىگويد دروغ گفتى و فرشتگان هم مىگويند دروغ مىگويد، خداوند مىفرمايد تو اين كارها را مىكردى تا بگويند فلان كس بخشنده است و اين سخن را هم گفتند.
بعد از آن مردى كه در راه خداوند كشته شده است حاضر مىشود به او مىگويند شما چه كرديد، او مىگويد: بار خدايا تو فرمان جهاد دادى و من هم
جنگ كردم تا در راه تو كشته شدم،پ خداوند مىگويد: دروغ مىگوئى و فرشتگان هم او را تكذيب مىكنند، خدا و فرشتگان مىگويند تو مىخواستى مردم بگويند فلان كس شجاع است و همين را هم مىگفتند، بعد از اين رسول خدا فرمودند: آنها گروهى هستند كه آتش جهنم به واسطه آنها گداخته مىشود.
