پ1- امام صادق عليه السّلام فرمودند: اندوه از شعار عارفان مىباشد زيرا آنها از واردات غيبيه بيشتر برخوردار هستند، و همواره از باطن جهان و اسرار نهانى آگاهند، و خداوند با لطف و عنايات خود آنها را پوشانده است.
كسى كه محزون مىباشد در ظاهر گرفته و غبارآلود و غمگين است ولى در باطن بسيار خوشحال مىباشد، او در ظاهر در ميان جامعه و رفت و آمد با مردم مانند بيماران بوده ولى در رابطه با خداوند مانند خويشاوندان عمل مىكند.
محزون متفكر به حساب نمىآيد زيرا كسى كه مشغول مىباشد خود را به سختى مىاندازد ولى حزن يك امر طبيعى است كه از طبيعت آدمى سرچشمه مىگردد، حزن از باطن انسان بر مىآيد در صورتى كه فكر و انديشه از محسوسات پيدا مىگردد، و اين دو با هم فرق دارند.
خداوند متعال در داستان يعقوب مىگويد:نَّما أَشْكُوا بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللَّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ
، در ما وراى حزن و اندوه چيزى است كه فقط خداوند آن را مىداند و ديگران از آن آگاهى ندارند.پ به ربيع بن خثيم گفته شد: چرا اندوهگين مىباشى گفت: براى اينكه دنبال من هستند و اعمال مرا در نظر دارند، طرف راست حزن گرفتارى مىباشد و طرف
چپ آن سكوت استپ حزن به خداشناسان اختصاص دارد، ولى انديشه به همه مردم ارتباط پيدا مىكند.
اگر اندوه لحظهاى از دل عارفان پوشيده بماند به طرف خداوند استغاثه مىكنند، و اگر در دل ديگران گذاشته شود آن را نخواهند شناخت، حزن نخستين مرحلهاى است كه در انسان پديد مىآيد و دنبالهاش آسايش و مژده خواهد آمد.
اما تفكر مرحله دوم است كه نخست مرحله ايمان به خداوند مىباشد، و بعد از آن انديشه و سوم احتياج به خدا براى نجات يافتن و حزين هم در حال فكر هست و متفكر هم براى عبرت فكر مىكند، و هر كدام از آنها حالات و مراتبى دارند كه بايد از راه آن وارد شد و روشن گرديد.پ 2- رفاعه گويد: امام باقر عليه السّلام فرمودند: در كتاب على عليه السّلام خواندم كه مؤمن در شب و روز محزون مىباشد، و جز حزن چيز ديگرى براى او شايسته نيست.پ 3- ابو بصير گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: خداوند به عيسى بن مريم سلام اللَّه عليه وحى فرستاد كه اى عيسى اشك ديدگان خود را با قلب خاشعت به من بده و ديدگان خود را با ميل حزن سرمه بكش.
هنگامى كه اهل باطل مشغول خنده هستند و اوقات خود را به بطالت مىگذرانند شما در گورستانها حاضر شويد و با صداى بلند آنها را مخاطب قرار دهيد، شايد از آنها پند گيريد، و بگوئيد من هم بزودى به اينها ملحق خواهم شد.
