پ1- حكيم گويد: از امام صادق عليه السّلام سؤال كردم پائين درجه الحاد كدام است، فرمود: تكبر و خودپسندى پائينترين درجه بىايمانى ميباشدپ 2- حسين بن ابى العلاء گويد: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمود تكبر به طبقه معينى ارتباط ندارد، گاهى در ميان افراد شرور هم متكبر ديده مىشود، و مردان پستى هم كه ارزش اجتماعى ندارند تكبر دارند بزرگى جامهاى است كه به خداوند اختصاص دارد، و هر كس در اين صفت با خداوند به مقابله برخيزد حقير ميگردد رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله در يكى از راههاى مدينه حركت ميكردند و زنى از راه سرگين جمع ميكرد ياران رسول صلى اللَّه عليه و آله به او گفتند، از راه رسول خدا دور شويد، او گفت راه كه وسيع است، يكى از همراهان خواست او را تنبيه كند، رسول اكرم فرمودند: او را واگذاريد او جبار ميباشدپ 3- علاء بن فضيل گويد: امام صادق از امام باقر عليهما السّلام روايت ميكند كه فرمودند: عزت لباس خداوند و بزرگى پوشش او ميباشد، هر كس در اين باره با خداوند به مقابله برخيزد خداوند او را برو در جهنم خواهد افكندپ 4- معمر بن عمر گويد: امام باقر عليه السّلام فرمودند بزرگى لباسى است كه در خور خداوند است و متكبر با خداوند به نزاع برخاسته استپ 5- ليث مرادى گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: بزرگى مخصوص خداوند است و هر كس كه با خداوند به نزاع برخيزد او را برو در آتش مياندازدپ 6- زراره از امام باقر و صادق عليهما السّلام روايت ميكند كه فرمودند: هر كس اندكى تكبر در دلش باشد وارد بهشت نميگرددپ 7- محمد بن مسلم از امام عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: كسى كه به اندازه
يك دانه تكبر در دل داشته باشد وارد بهشت نميگردد،پ راوى گويد من در اين هنگام كلمه استرجاع بر زبان جارى كردم امام عليه السّلام فرمودند چرا استرجاع گفتى گفتم من از شما سخنان شگفت انگيزى را شنيدم، امام فرمودند آن گونه نيست كه شما فهميدى، مقصود آن است كه تكبر كند و منكر حقائق شود، و با خودخواهى و عناد به حق گردن نگذاردپ 8- عبد الاعلى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه بزرگى و تكبر آن است كه مردم را كوچك بدانى و حق را مسخره كنىپ 9- عبد الاعلى بن اعين گويد: امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بزرگترين تكبر آن است كه مردم را تحقير كنى و حق را مسخره نمايى گويد: عرض كردم تحقير مردم و يا مسخره كردن حق و ناچيز جلوه دادن آن چگونه است، فرمود: حق را نميداند و به اهل حق طعنه ميزند، هر كس چنين كارى بكند با خداوند به منازعه برخاسته استپ 10- ابن بكير گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند در جهنم جايى هست كه متكبران در آن جاى دارند، و به آن مكان سقر ميگويند، او به خداوند از شدت حرارت خود شكايت كرد و اجازه خواست تا نفسى بكشد، بعد از آن نفسى كشيد و جهنم را سوزانيدپ 11- داود بن فرقد از برادرش روايت ميكند كه گفت: از امام صادق عليه السّلام شنيدم فرمودند: متكبران در صورت موجودات كوچك قرار داده ميشوند و مردم آنها را زير دست و پا خرد ميكنند تا خداوند حساب مردم را برسدپ 12- عمر بن يزيد گويد: خدمت امام صادق عليه السّلام عرض كردم من غذاهاى تميز و خوب ميخورم، بوى خوش هم استعمال ميكنم، و به چهارپايان چاق و جوان هم سوار ميشوم و غلام هم دنبال من حركت ميكند، آيا اينها از تكبر شمرده ميشوند تا من آنها را ترك كنم امام عليه السّلام سرش را پائين انداخت و بعد فرمودند: جبار ملعون كسى را گويند
كه مردم را تحقير كند، و حق را نشناسد راوى گفت: حق را ميشناسم ولى معنى تحقير مردم را نفهميدم، فرمود: او كسى است كه مردم را تحقير ميكند تا بر آنها تسلط پيدا مينمايدپ 13- ابو حمزه گويد: امام باقر عليه السّلام روايت ميكرد كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود:
خداوند روز قيامت به سه نفر توجه ندارد، و آنها را پاك نميسازد و گرفتار عذاب ميكند، پيرمرد زنا كار، پادشاه ستمگر و فقير متكبر 14- عبد الله بن بكير گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند كسى تكبر نميكند مگر اينكه در خود احساس حقارت مينمايدپ 15- يكى از راويان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: هنگامى كه يعقوب عليه السّلام بر يوسف عليه السّلام وارد شد، عزت پادشاهى موجب شد تا از تخت پائين نيايد و از پدر احترام كند در اين هنگام جبرئيل نازل شد و گفت: اى يوسف دستت را باز كن و او هنگامى كه دستش را باز كرد نورى از آن خارج گرديد و بطرف آسمانها رفت، يوسف گفت: اين نور چه بود كه از دستم بر آمد، جبرئيل گفت: آن نور نبوت بود چون براى يعقوب از تخت پائين نيامدى رفت و از فرزندان تو كسى به نبوت نميرسدپ 16- يكى از راويان از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمود: هر بندهاى در سرش يك مهارى هست كه او را نگه مىدارد و فرشتهاى كه او را حفظ ميكند، هنگامى كه آن بنده تكبر ميكند فرشته به او ميگويد: پائين بيا كه خداوند تو را پائين آورد او بعد از اين خود را بزرگ ميداند ولى در ديدگان مردم كوچك ميباشد ولى اگر تواضع كند خداوند او را بلند ميكند و فرشته به او ميگويد: بلند شويد كه خداوند شما را بلند كرده است و او در اين هنگام در نزد خود كوچك ولى در نظر مردم بزرگ جلوه ميكندپ 17- عبد الله بن بكير گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر مرديكه تكبر كند و
يا اظهار قدرت نمايد به خاطر ذلتى است كه در خودش ميابدپ 18- حفص بن غياث از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: هر كس خيال كند كه در آخرت براى او مقامى ميباشد از مستكبران بشمار ميرود، گويد عرض كردم شايد او مىپندارد مانند ديگرى معصيت نكرده و از اين جهت برترى دارد امام عليه السّلام فرمودند: شما از حقيقت دور هستيد، او از كجا ميداند كه حالش از معصيتكننده بهتر ميباشد، ممكن است خداوند او را رحمت كرده باشد ولى تو را براى حساب نگهدارد، مگر داستان جادوگران را با موسى عليه السّلام مطالعه نكردهاىپ 19- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه مردى خدمت رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله آمد و گفت: يا رسول الله من فرزند فلان بن فلان هستم و پدران خود را تا نهم بشمارش در آورد، رسول خدا فرمودند، تو دهمين نفر آنها هستى كه در آتش گرفتار خواهى شدپ 20- سكونى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
آفت شرف و بزرگى افتخار و خودبينى ميباشدپ 21- ابن ضحاك از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: از متكبران و خودخواهان در شگفت هستم آنها از نطفهاى خلق شدند و بعد هم مردارى خواهند شد، و بعد هم نميدانند چه بر سر او خواهد آمدپ 22- عقبه بن بشير اسدى گويد: به امام باقر عليه السّلام عرض كردم: من عقبه اسدى هستم و در شرف و بزرگى در ميان قوم خود ممتاز ميباشم، امام عليه السّلام فرمودند به حسب خود بر ما منت ميگذارى خداوند متعال بوسيله ايمان گروهى را كه به عنوان طبقه پائين نام برده ميشدند بالا برد، و گروهى را هم چون در كفر خود ماندند با آنكه خود را شريف ميدانستند آنها را وضيع خواند، و فضيلت و برترى فقط با تقوى حاصل ميگرددپ 23- امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: مبغوضترين مردم متكبران هستند
پرسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر كس تكبر كند خداوند او را پائين مياوردپ 24- حفص بن بخترى از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه امام سجاد سلام الله عليه فرمودند: بين سلمان و يك نفر مجادله شد او گفت: شما كه هستيد اى سلمان، او گفت: آغاز من و شما يك نطفه بود و آخر هم مردارى گنديده خواهيم شد روز قيامت كه ميزانها نصب شد عمل هر كس سنگين شد او كريم است و هر كس سبك گرديد لئيم خواهد بودپ 25- ابن صدقه از امام باقر و او از پدرانش عليهم السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: محبوبترين و نزديكترين شما به من در روز قيامت كسانى هستند كه داراى خلق نيكو باشند و تواضع كنند، و دورترين شما از من كسانى ميباشند كه اهل تكبر و نخوت باشندپ 26- ابن خالد از امام رضا عليه السّلام روايت ميكند كه امام صادق فرمود: خداوند متعال خانه گوشت و گوشت چاق را دشمن ميدارد، يكى از ياران امام عليه السّلام عرض كرد يا ابن رسول الله ما گوشت را دوست ميداريم و خانه ما از گوشت خالى نميباشد امام عليه السّلام فرمودند: مطلب آن طور نيست كه شما تلقى كرديد، مقصود از خانه گوشت آن خانهاى ميباشد كه در آن گوشت مردم را به عنوان غيبت ميخورند، و گوشت چاق هم مردان متكبر هستند، كه در راه رفتن خودنمائى ميكنندپ 27- ابو جارود از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه آن جناب در تفسير آيه شريفه وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً* فرمودند يعنى با بزرگى و تكبر راه نرويدپ 28- ابن بكير از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند: در جهنم جايى هست بنام سقر كه متكبران در آن جا ميباشند، سقر به خداوند از شدت حرارت خود شكايت كرد و از خداوند اجازه خواست تا نفسى بكشد، خدا اجازه داد و او نفسى كشيد و جهنم را سوزانيدپ 29- ابو جارود از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه فرمودند خوشحالى و غرور و تكبر همه از موارد شرك ميباشند، و هر كس مرتكب آنها شود در زمين معصيت
كرده استپ 30- ابن ابى نجران در يك حديث از امام صادق عليه السّلام روايت ميكنند كه فرمودند: هر كس پيراهن خود را وصله كند، و كفش خويش را اصلاح نمايد، و اثاث خود را بردارد از تكبر ايمن استپ 31- رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله در وصيت خود به على عليه السّلام فرمودند: اى على تو را از سه خصلت نهى ميكنم و آنها عبارتند از: حسد، حرص، و تكبرپ 32- حسين بن زيد از امام صادق و او از پدرانش عليهم السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله از نزد گروهى گذشتند و از آنها پرسيدند چرا در اين جا اجتماع كردهايد؟
گفتند: يا رسول الله اين يك ديوانه است كه بر زمين افتاده و ما بخاطر او اينجا جمعشدهايم رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: اين ديوانه نيست بلكه گرفتار مصيبت شده است بعد از آن فرمودند به شما بگويم ديوانه كدام است و ديوانه واقعى چه كسى ميباشد، عرض كردند بفرمائيد يا رسول الله پيامبر گرامى فرمودند: كسى كه در راه رفتن تكبر ميكند، و به سر و وضع خود توجه دارد و شانههاى خود را حركت ميدهد، و از خداوند آرزوى بهشت مىنمايد، در حالى كه خدا را نافرمانى ميكند، كسى كه مردم از شر او در امان نميباشند، و از او اميد خيرى ندارند اين چنين شخصى را مجنون ميگويندپ 33- امام صادق از پدرانش عليهم السّلام روايت ميكند كه امير المؤمنين عليه السّلام فرمود:
در شگفت هستم از فرزند آدم كه اول او نطفه و آخرش هم مردار است و در وسط هم ظرفى است پر از كثافت و با همه اينها تكبر ميكندپ 34- ابن فضال در يك حديث از امام باقر عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند شيطان يك سرمه و يك چرب زبانى، و يك انفيه دارد، سرمهاش خواب، و چرب زبانى او دروغ و انفيهاش فخر و مباهات ميباشدپ 35- عمرو بن جميع ميگويد: امام صادق عليه السّلام از پدرش روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: هر گاه امت با تكبر و غرور راه رفتند، و فارس و روم هم
به آنها خدمت كردند در آنجا با هم اختلاف ميكنند و به هم مشغول ميشوندپ 36- عبد الاعلى گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: تكبر آن است كه مردم را احمق بدانى و به حق بىاعتنائى كنى 37- عبد الله بن طلحه گويد: امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند: بندهاى كه اندكى تكبر در دل داشته باشد وارد بهشت نميشود، و بندهاى كه اندكى ايمان در دلش باشد وارد دوزخ نميگردد گويد: عرض كردم قربانت گردم مردى لباس ميپوشد و يا سوار بر چهار پا ميگردد، و از وضع چنان مينمايد كه تكبر ميكند، امام فرمودند: آن تكبر نيست، كبر و نخوت انكار حق و عدم اطاعت از آن ميباشد، و ايمان تصديق به حق است 38- محمد بن مسلم گويد: امام عليه السّلام فرمودند: كسى كه اندكى از كبر در او باشد وارد بهشت نميگردد، گويد عرض كردم ما لباس نو در بر ميكنيم، و از آن خوشمان مىآيد، امام فرمود مقصود از تكبر آن است كه متكبر با خداوند تكبر ميكندپ 39- عبد الاعلى گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر كس وارد مكه شود و اهل تكبر نباشد گناهانش آمرزيده ميگردد، گفتم: كبر چيست فرمودند: تحقير مردم و پوشاندن حق گفتم آن چگونه ميباشد، فرمود: حق را نمىشناسد و بر اهل حق هم طعن وارد ميكندپ 40- ابن بكير از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله شترى داشتند كه از همه جلوتر ميرفت، يكى از روزها يك عرب بيابانى به رسول خدا رسيد و شترش از رسول خدا جلو افتاد، مسلمانان ناراحت شدند، رسول خدا فرمودند: من بالا رفتم و لازم است خداوند هر چيزى را كه بالا رفت پائين بياوردپ 41- امام صادق عليه السّلام فرمودند: متكبران مانند صورتهاى ريز قرار ميگيرند و مردم آنها را زير دست و پاى خود قرار ميدهند تا از حساب فارغ گردندپ معاوية بن عمار گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: در آسمان دو فرشته بر انسان موكل ميباشند هر كس تكبر كرد او را پائين مياورند
پ42- جابر از امام صادق عليه السّلام روايت ميكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: جبرئيل به من گفتند: بوى بهشت از فاصله هزار سال راه مىآيد ولى عاق والدين، قاطع رحم، پيرمرد زناكار، كسى كه لباسهاى خود را از روى تكبر بر زمين ميكشد، فتنهانگيز و منتگذار و كسى كه از دنيا سير نميشود به بهشت نخواهد رسيد
