پ1- امام حسن عسكرى عليه السّلام از پدرانش عليهم السّلام روايت مىكند كه از على عليه السّلام سؤال شد آمادگى براى مرگ چيست، فرمود: به جاى آوردن واجبات و دورى كردن از محرمات، و پيروى از مكارم اخلاق و بعد از اين باكى نيست كه مرگ آدمى را بگيرد و يا آدمى به مرگ برسد، به خداوند سوگند على عليه السّلام باكى ندارد كه مرگ او را فرا گيرد و يا او به مرگ برسد.پ 2- امير المؤمنين عليه السّلام در خطبه وسيله فرمودند: هيچ غائبى نزديكتر از مرگ نيست اى مردم هر كس روى زمين راه مىرود روزى در باطن زمين قرار خواهد گرفت، شب و روز عمرها را پايان مىدهند، هر صاحب روحى روزى خود را مىخورد و هر دانهاى خورندهاى دارد اى مردم شما خوراك مرگ هستيد هر كس گردش روزگار را مشاهده كند از مرگ غفلت نمىكند، هيچ توانگرى براى مالش و هيچ فقيرى براى فقرش از مرگ نجات پيدا نمىكند.پ 3- ابن قيس از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود: امير المؤمنين عليه السّلام بعد از نماز عشاء در كوفه سه بار مردم را صدا مىزدند و به آنها مىفرمودند: اى مردم آماده حركت شويد خداوند شما را رحمت كند، اينك بانگ كوچ كردن در ميان شما دميده شده و خود را آماده مسافرت سازيد.
اكنون كه بانگ رحيل بلند شده چرا به دنيا چسبيدهايد و از جاى خود حركت نمىكنيد خداوند شما را بيامرزد برخيزيد و وسائل سفر را تهيه كنيد، و بهترين وسيله مسافرت را برداريد كه آن تقوى و پرهيزكارى مىباشد، اى مردم بدانيد كه شما در راه معاد قرار گرفتهايد و اين راهى كه ادامه مىدهيد شما را به محشر مىرساند.
اى مردم بدانيد كه شما از صراط عبور خواهيد كرد و سختيهاى بزرگ و
وحشتهاى عظيمى در مقابل شما مىباشد،پ شما بايد گردنه سختى را پشت سر بگذرانيد و از منازل هولناكى عبور كنيد و شما ناگزير هستيد كه آن منازل را مشاهده كنيد و از آنها عبور نمائيد تا به منزل مقصود برسيد.
در آن منازل وحشتانگيز و رعبآور فقط رحمت خداوند است كه آدميان را نجات مىدهد و از سختيها و مصيبتها رها مىسازد و از آن مناظر سخت و رعبآور آدمى را آرامش و آسايش مىدهد و از عواقب وخيم آن حفظ مىكند و يا اينكه در آنجا انسان به هلاكت مىرسد و به عذاب گرفتار مىشود.پ 4- على عليه السّلام به مردم مصر نوشتند اى بندگان خدا مرگ روزى شما را فرا مىگيرد و شما را رها نمىكند اكنون قبل از اينكه مرگ شما را دريابد از آن بترسيد و خود را آماده سازيد، و زاد و توشه تهيه كنيد، اى مردم شما اسير مرگ هستيد، اگر مقاومت كنيد شما را مىگيرد، و اگر فرار نمائيد شما را تعقيب مىكند و خود را به شما مىرساند.
اى مردم مرگ از سايه هم بيشتر شما را همراهى مىكند، مرگ پاهاى شما را محكم گرفته است و دنيا از پشت سر شما پيچيده شده است، هر گاه شهوتها و خواستههاى نفسانى بر شما غلبه مىكنند مرگ را بياد بياوريد، و مرگ براى شما بهترين واعظ و پند دهنده مىباشد و شما را از لغزشها نگه مىدارد.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله ياران خود را به ياد مرگ توصيه مىكردند و مىفرمودند از مرگ زياد ياد نمائيد كه او لذتها و خوشيها را نابود مىكند و بين شما و شهوتها را مىگيرد.پ 5- امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: مرگ هم طالب است و هم مطلوب، كسى توانائى ندارد مرگ را از پا در آورد و يا از آن فرار كند، اينك آماده مرگ باشيد و به خود آييد، از مرگ نمىتوان فرار كرد، شما اگر كشته نشويد خواهيد مرد، سوگند به آن كسى كه جان على در دست او است مردن با شمشير آسانتر است تا مردن در بستر.پ 6- على عليه السّلام در يكى از سخنان خود فرمود: اى مردم شما هر روز كه صبح از
خواب بر مىخيزيد در معرض تيرها قرار داريدپ و حوادث يكى بعد از ديگرى شما را تعقيب مىكند و با تيرهاى مرگ شما را هدف قرار مىدهد، اموال شما غارت مىگردد و مصيبتها شما را فرا مىگيرد، هر طعامى كه از دنيا مىخوريد و يا آبى كه مىآشاميد در گلو گير مىنمايد.
به خداوند سوگند هر نعمتى كه از دنيا به شما مىرسد و خوشحال مىگرديد نعمت ديگرى را از دست مىدهيد و ناراحت مىشويد، اى مردم ما و شما براى فناء آفريدهشدهايم نه براى بقا و شما بايد از اين دنيا به دنياى ديگر انتقال پيدا كنيد، و اينك براى خانه آينده زاد و توشه تهيه كنيد كه در آن سراى جاودان از آن سود بريد.پ 7- يكى از راويان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمودند:
اعمل على مهل فانك ميت و اختر لنفسك ايها الانسان
فكانما قد كان لم يك اذ مضى و كانما هو كائن قد كان
اكنون كه فرصت دارى كار كن و بدان كه بزودى خواهى مرد، اى انسان براى خود هر چه مىخواهى قبل از مرگ برگزين، آن طور تصور كن آنچه گذشته است واقع نشده زيرا آن گذشته و از اختيارات بيرون شده است، و اين چنين خيال كن كه آينده واقع شده است.پ 8- امام صادق عليه السّلام فرمود: اگر براى آدميان ترس از محضر خداوند و عرض حساب نبود و رسوا شدن و فاش گرديدن اسرار وجود نداشت شايسته بود كه آدم از بالاى قلههاى كوه به پائين نمىآمد و در آباديها مسكن نمىكرد و از خوردن و آشاميدن خوددارى مىنمود و جز در موارد اضطرار و خوف از تلف بخواب نمىرفت.
همين گونه است كسى كه وحشتهاى روز قيامت را مىنگرد و سختىهاى آن را مشاهده مىكند و وقوف در محضر خداوند را مىبيند، او در اين هنگام نفس خود را به حساب مىكشد و خود را در قيامت مشاهده مىنمايد، خداوند مىفرمايد اگر به اندازه وزن يك حبه هم حقى باشد ما او را مىآوريم و حسابش مىكنيم.
پيكى از امامان عليهم السّلام مىفرمايد خودتان به حساب خودتان برسيد قبل از اينكه به حساب شما برسند، و خود اعمال خويشتن را بسنجيد پيش از اينكه اعمال شما را وزن كنند.پ روايت شده يحيى بن زكريا عليهما السّلام شبها در باره بهشت و دوزخ در فكر فرو مىرفت، شبها بيدارى مىكشيد و خواب او را نمىگرفت، هنگام صبح مىگفت بار خدايا كجا فرار كنم و در كجا استقرار پيدا نمايم بار خدايا فقط بطرف تو مىآيم و در آستانت جاى مىگيرم.پ 9- سلمان رضوان اللَّه عليه گويد: من از شش چيز در شگفت هستم، سه چيز مرا مىخنداند و سه چيز مىگرياند، آنها كه مرا مىگريانند مفارقت از دوستان كه محمد صلى اللَّه عليه و آله و اصحاب او مىباشند، و وحشت روز قيامت و حضور در پيشگاه خداوند متعال.
اما آن سه چيز كه مرا به خنده وامىدارد كسى است كه دنبال دنيا مىرود در حالى كه مرگ او را طلب مىكند، دوم كسى كه غفلت دارد و نمىداند اعمالش تحت تعقيب مراقبان مىباشد، سوم كسى كه همواره شادمان و خندان است، و نمىداند آيا خداوند از كارهاى او راضى هست و يا بر وى خشمگين مىباشد.پ 10- عجلان گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: اى ابو صالح هر گاه جنازهاى را بر مىدارى خيال كن جنازهات بر دوش مردم مىباشد و تو از خداوند مىخواهى بار ديگر تو را به دنيا بر گرداند تا كارها را از سر گيرى.پ 11- داود ابزارى گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: منادى هر روز فرياد مىزند اى فرزند آدم براى مردن متولد شويد و براى فناء جمع كنيد و براى خراب شدن خانه بسازيد.پ 12- ابو عبيده گويد: به امام باقر عليه السّلام عرض كردم قربانت گردم به من حديثى بگوئيد تا از آن استفاده كنم، فرمود: اى ابا عبيده زياد ياد مرگ بكن، هر كس زياد ياد مرگ بكند در دنيا راه زهد را در پيش مىگيرد. 13- ابو شيبه زهرى از امام باقر عليه السّلام روايت مىكند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود:
پاز مرگ بترسيد اينك مرگ و آنچه به او تعلق دارد مىآيد، مرگ با راحتى و آسايش و بشارت مىرسد، مرگ با يك حمله شما را به بهشت مىرساند، آن بهشتى كه خانه هميشگى مىباشد و جاى كسانى است كه براى آن كار مىكردند و به آن تمايل داشتند.پ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هر گاه شيطان و شقاوت بر انسان مسلط شد آرزوها در مقابلش ظاهر مىگردند و مرگ هم از ياد مىرود.پ از رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله سؤال شد كدام يك از مؤمنان باهوشتر مىباشند فرمود:
كسانى كه بيشتر ياد مرگ را بكنند و خود را براى مرگ آماده سازند.پ 14- على عليه السّلام فرمود: هر كس زياد ياد مرگ را بكند از دنياى اندكى هم راضى مىگردد.پ 15- هشام بن سالم از حضرت صادق عليه السّلام روايت كرده كه جبرئيل عليه السّلام حضور رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله رسيد و گفت: اى محمد هر چه مىخواهى زندگى كن كه سرانجام از دنيا خواهى رفت، هر كس را مىخواهى دوست داشته باش كه عاقبت از آن جدا خواهى شد، و هر كارى مىخواهى بكن كه آن را خواهى ديد.پ ابن ابى عمير گويد: ابن سنان در دنبال اين حديث اضافه كرده است كه جبرئيل گفت: اى محمد شرف مؤمن نماز خواندن او در شب مىباشد و عزت او خوددارى از آزار و اذيت مردم خواهد بود.پ 16- اسماعيل از حضرت صادق عليه السّلام روايت مىكند كه فرمود عيسى بن مريم عليها السّلام مىگفت وحشتى هست كه نمىدانى چه وقت به شما خواهد رسيد، چه مىشود كه خود را براى آن مهيا كنى قبل از اينكه ناگهان برسد.پ 17- امير المؤمنين عليه السّلام در تفسير آيه شريفه وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا فرمود: يعنى تندرستى و توانائى و جوانى و فراغت و نشاط و ثروت خود را فراموش مكن تا مىتوانى از آنها در باره آخرت خود استفاده نما.پ به امام سجاد عليه السّلام گفته شد بهترين مرگ براى بندگان چيست، فرمود:
هنگامى كه از ساختن خانه فارغ شده باشد، گفتند اين مطلب را توضيح دهيد، امام
عليه السّلام فرمود: يعنى هنگامى كه از گناهان توبه كند، و بر كارهاى خير مداومت نمايد، و محبوب و بزرگوار بر خداوند وارد شود.پ رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هر كس بميرد و درهم و دينارى از خود بجاى نگذارد كسى توانگر از او وارد بهشت نخواهد شد.پ امام صادق عليه السّلام فرمود: هر گاه در بسترت قرار گرفتى بنگر غذائى كه خوردى از كجا آمد و در آن روز چه بدست آوردى، و به خاطر بياور روزى خواهى مرد و روزى هم زنده خواهى شد.
