پاحتجاج طبرسى صفحه 171.
ابو حمزه ثمالى گفت يكى از قاضيهاى كوفه خدمت على بن الحسين عليه السلام رسيد گفت فدايت شوم مرا از تفسير اين آيه مطلع فرما وَ جَعَلْنا بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بارَكْنا فِيها قُرىً ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيها لَيالِيَ وَ أَيَّاماً آمِنِينَ.
فرمود مردم عراق در مورد آيه چه اظهار نظر مىكنند؟ گفت آنها مىگويند منظور مكه است فرمود آيا دزدى در جايى بيشتر از مكه ديدهاى؟ (يعنى پس چگونه در آيه مىفرمايد در آنجا شما ايمن هستيد اين چه ايمنى است. گفت پس كجا است فرمود منظور از اين قريهها رجال و مردانى هستند (نه سرزمين) گفت بر اين مطلب چه دليلى از قرآن داريد فرمود مگر اين آيه را نشنيدهاى؟ وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ و آيه ديگر تِلْكَ الْقُرى أَهْلَكْناهُمْ و آيه ديگر وَ سْئَلِ الْقَرْيَةَ الَّتِي كُنَّا فِيها وَ الْعِيرَ الَّتِي أَقْبَلْنا فِيها از ده و قريه مىپرسند يا از اهل آن از مردم و قافله مىپرسند چند آيه ديگر نيز در همين معنى تلاوت فرمود. عرض كرد آقا فدايت شوم آن مردان كيانند؟
فرمود آنها ما هستيم كه سِيرُوا فِيها لَيالِيَ وَ أَيَّاماً آمِنِينَ كه هر كس به ما پناهنده شد از گمراهى ايمن است توضيح اين تفسير بطن آيه كريمه است. پس منظور از الْقُرَى الَّتِي بارَكْنا فِيها در آيه ائمه هدى عليهم السلام هستند يا اينكه اهل در تقدير گرفته مىشود و يا اينكه كنايه از ائمه است كه معدن علوم هستند چنانچه پيامبر صلى الله عليه و آله مىفرمايد
انا مدينة العلم و على بابها
و منظور از القرى الظاهره اصحاب خاص و سفراى ائمهاند كه واسطه فيض علوم آنها به ديگران
مىشوند چنانچه در بعضى از اخبار تصريح شده در بعضى از اخبار مراد از سير شيعه در امن و امان زمان حضرت قائم عجل الله تعالى فرجه را معين فرموده.پ احتجاج طبرسى صفحه 171.
روايت شده كه زين العابدين عليه السلام از كنار حسن بصرى رد شد كه مشغول موعظه بود و مردم را پند مىداد در منى، امام عليه السلام ايستاد فرمود صبر كن تا از تو بپرسم نسبت به حالى كه اكنون دارى آيا بين خود و خدا از اين حال راضى هستى براى مرگ اگر فردا در خانهات بيايد؟
گفت نه. فرمود آيا چنين در نظر دارى از اين حالى كه راضى نيستى به حال بهترى كه مورد رضايت تو است تغيير بدهى خود را؟ حسن بصرى سر به زير انداخت سپس گفت اين حرف را مىزنم اما نه واقعا و حقيقتى داشته باشد فرمود آيا پيامبرى اميدوارى بعد از حضرت محمد صلى الله عليه و آله بيايد كه با او سابقهاى دارى؟ گفت نه. فرمود آيا اميدوارى يك زندگى ديگرى برايت فراهم آيد در دنياى ديگر كه آنجا به عمل بپردازى (و اصلاح خويش كنى)؟ گفت نه.
فرمود آيا ديدهاى كسى كه مقدارى عقل داشته باشد از نفس خود بهمين مقدار قانع باشد؟ تو در حالى هستى كه براى خود آن را نمىپسندى و واقعا در فكر اين نيستى كه تغيير حال بدهى و خويش را اصلاح كنى و پيامبرى نيز بعد از حضرت محمد صلى الله عليه و آله پيش بينى نمىكنى؟ و نه جايى جز اين جا بنظر ندارى كه در آنجا به عمل و اصلاح پردازى؟ با اين وضع به موعظه و پند مردم پرداختهاى؟!پ در روايت ديگرى است كه پس چرا مردم را از كار باز مىدارى و به موعظه پرداختهاى؟ وقتى امام عليه السلام رفت حسن بصرى پرسيد اين شخص كه بود؟ گفتند على بن الحسين عليهما السلام گفت خاندان علم ديگر كسى نديد حسن بصرى موعظه كند.پ سيد مرتضى رحمة الله عليه در كتاب فصول از شيخ به اسناد خود نقل مىكند كه مردى از على بن الحسين عليه السلام پرسيد به چه چيز شما از همه مردم برتريد و سرور آنهائيد؟ فرمود تمام مردم خارج از يكى از سه دسته نيستند يا كسانى هستند كه به دست جد ما مسلمان شدهاند كه آنها مولاى مايند و ما سرور آنهائيم و بازگشتشان به ما است از طريق ولاء.
يا كسى است كه با او جنگ كردهايم و او را كشتهايم او كه روانه جهنم مىشود و يا كسى است كه از او جزيه و ماليات مىگيريم يا با كمال خوارى ديگر چهارمى ندارد چه فضيلتى است كه ما بدست نياورده باشيم و شرفى وجود دارد كه در ما نيست.
