باب هفدهم در حزاء

پ‏1- در محاسن (516) از امام ششم عليه السّلام كه حزاء با آب سرد براى معده خوبست.پ 2- در كافى (8/ 191) بسندش از عمرو بن ابراهيم كه از ابى جعفر عليه السّلام‏

 

پرسيدم و شكوه كردم از ضعف معده‏ام فرمود: حزاء را با آب سرد بنوش و عمل كردم و آنچه ميخواستم يافتم.پ بيان: در نهايه است كه در حديث آمده (حزاء را زنان هوشمند براى زكام مينوشند) و آن گياهى است در دشت مانند كرفس جز كه برگش پهنتر است.

 

و طشّه بمعنى زكام است، و در حديثى است كه زنهاى زيرك آن را براى جن‏زدگى و مرگ فرزند ميخرند، و گويا مرگ فرزند را از اثر جن‏زدگى ميدانستند و چون آن را دور ميكردند از آن سود ميبردند، در قاموس، آن را حزاء ضبط كرده و گفته: جوهرى بغلط آن را با خاء ضبط كرده، برخى گفتند اين سبزه دشتى در آذربايجان فراوانست و برگش را در سركه بترشى پرورش ميدهند و ترشى هم دارد و آن را بفارسى بيوزا گويند، ابن بيطار بنقل از ابى حنيفه گفته: حزاء گياهى است كه بپارسى آن را دينارويه خوانند و درمان باد است و بد بو است و برگش ببرگ سداب ماند ولى بدان سبزى نيست، و گفتند: سداب دشتى است، و گفتند: سبزى گرم و كم دهن‏سوزيست كه تلخ مزه است، و برگش ببرگ رازيانه ماند و زبر است و ضدّ زهر كژدم و زهرهائى است كه از سردى كشند غذاى سنگين را هضم كند و باد شكن است و آروغ ترشه را بر اندازد و بول را بگشايد و تشنگى سخت آورد و در نيرو مانند سداب است و بر اندازد منى است، تخم سبز خوشبو و خوشمزه‏اى دارد كه بادشكن است و براى معده خوبست، و مزاج تن و اندام درونى را به سازد، و گرههاى كبد و سپرز را بگشايد و برايش سودهاى بسيار ذكر شده.