باب بيست و يكم خيار

پ‏1- «در محاسن» (557) بسندش از امام ششم عليه السّلام كه خيار را از ته بخوريد زيرا بركت بيشترى دارد.پ 2- «و از همان» (..) بسندش كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله خيار را با نمك ميخورد، در مكارم: (مضمون خبر را آورده).پ 3- در فردوس از پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله كه: چون خيار خوريد از تهش خوريد.پ «بيان»: در جامع بغدادى گويد: خيار شناخته است و سرد و تر است در آخر درجه 2 و تخمش سردتر است و جرمش غليظتر و سنگينتر و سردتر از خيار شنبر و آن هم چنين است و از اين رو بيشتر حرارت را خاموش كند و بلغم غليظ پديد آرد و به پى معده زيان رساند و غذا را بندد و خام كند، و بهترش خرد باريك دانه و پر دانه و درهم آنست، و نشايد كه جز مغزش را خورد، حرارت كبد و معده را خاموش كند، و بويش نيروى نفس كشيدن آرد و ضعف حادث از اخلاط پر گرم را آرام كند كه غش آور شده باشد، تخمش براى سوزش از صفراء و ورم كبد و سپرز از گرما و دردهاى شش و قروح گرمائى خوبست و بول‏گشا است در باره قثاء گفته:

 

دو رسته است كازرونى كه دراز و بزرگ و در بهار آيد سرديش اندك و جرمش پر پيه است و رسته دوم در پايان تابستان آيد كه آن را نيشابورى گويند پرسود است و خوشمزه‏تر و تهى‏تر از نخست، سرد است و تر در پايان درجه 2، و از خيار سبكتر و زودتر دفع شود- پايان-پ «گويم»: عامه در كتب صحاح خود روايت كردند كه پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله خيار را با خرما ميخورد،پ و از عبد اللّه بن جعفر آوردند كه ديدم در دست راست پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله و سلم خيار بود و در دست چپش خرما و او يك بار از اين ميخورد و يك بار از آن، قرطبى گفته: از اين حديث استفاده شود جواز رعايت طبع خوراكها و بكار بردن بوجهى كه سزد موافق دستور طبّ زيرا خرما گرم است و خيار سرد و چون با هم خورده شوند معتدل شوند، و اين اصل مهمى است در داروهاى تركيبى.