‏باب سى و چهارم آداب خانه رفتن و بدر آمدن از آن

قرآن مجيد

پ‏البقره (آيه 189) نيكى آن نيست كه بخانه‏ها وارد شويد از پشت آنها ولى نيكى از آن است كه تقوى دارد و بيائيد در خانه‏ها از درهايشان.

اخبار باب‏

پ‏1- خصال: در اربعمائه امير مؤمنان فرمود: چو يكى از شما بمنزلش در آيد بايد سلام كند باهل خود، ميگويد:

السلام عليكم‏

، و اگر اهلى ندارد بايد بگويد:

السلام علينا من ربنا

و سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ را بخواند. چون كه وارد خانه‏اش شود زيرا كه فقر را ببرد.پ و فرمود: چون از خانه‏اش بدر آيد آيه‏هاى آخر آل عمران را بخواند (گويا مقصود آيه آمن الرسول تا آخر سوره است). با آيه الكرسى و سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ و سوره حمد كه مايه برآورده شدن حاجات دنيا و آخرتست.پ گويم: برخى اخبار در باب آداب خانه گذشت سپس گويم: دعاهائى در كتاب ادعيه خواهد آمد.پ 2- تفسير عياشى: تا امام باقر (ع) فرمود: چون حاجتى خواهيد روز بدنبال آن برويد زيرا خدا شرم را در دو چشم قرار داده، و چون بخواهيد ازدواج كنيد در شب باشد زيرا خدا آن را آرامش ساخته.پ 3- همان: تا امام ششم (ع) كه فرمود: چون زن و شوهرى خواهيد در شب باشد كه خدا آن را آرامش ساخته و حاجتها را در شب نخواهيد كه تاريك است.پ 4- ثواب الاعمال: تا امام ششم (ع) كه فرمود: من ضامنم كه هر كه با عمامه از خانه‏اش‏

 

بدر شود سالم بدان برگردد.پ 5- محاسن: تا امير مؤمنان كه فرمود: مبادا پس از خواب اول شب از خانه بيرون رويد كه خدا را دوره گردانى باشد كه در شب پراكنده كند كه هر چه فرماندارند انجام دهند.پ 6- فقه الرضا: چون خواستى از منزلت بدر شوى بگو:

بسم الله و لا حول و لا قوه الا بالله‏

توكل بر خدا زيرا چون آن را بگوئى فرشته‏اى در گفت بسم الله ندا كند: اى بنده رهياب شدى و در گفت‏

لا حول و لا قوه الا بالله‏

گويد، محفوظ شدى، و در گفت توكل بر خدا گويد كفايت شدى و شيطان ميگويد: مرا چه باشد با بنده‏اى كه هدايت شده و محفوظ شده و كفايت شده، و سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ را يك بار در سمت راستت بخوان و يك بار در چپ و يك بار از پشت سرت و يك بار پيش رويت و يك بار از بالاى سر و يك بار از زير پا كه تو آن روز در امان خدائى، و چون بمنزل درآئى بر اهل خود سلام كن و اگر كسى در آن نباشد بگو:

بسم الله و بالله و السلام على رسول الله و السلام علينا و على عباد الله الصالحين.

و در همه كارت رعايت تقوى كن، و خوشخو باش، و با خرد و كلان خوشرفتار باش و در برابر علماء و دينداران تواضع كن، و با زيردستان نرمش كن، و از برادران وارسى كن و در انجام نيازشان شتاب كن و بپرهيز از غيبت و سخن‏چينى و بدرفتارى با عيالت، و خوش همسايه باش كه خدا در باره همسايه از تو بازپرسى كند و روايت است از رسول خدا (ص) كه خدا تبارك و تعالى در باره همسايه بمن تا آنجا سفارش كرد كه گمان بردم از من ارث برد و بالله التوفيق.پ 7- مصباح الشريعه: امام صادق (ع) فرمود: از منزل كه بيرون روى چنان باش كه بدان باز نگردى و بيرون مرو جز براى طاعت يا امر دين، و با وقار باش و ياد آور خدا در نهان و عيان.

يكى از صحابه از خانه‏دار ابى ذر از وى پرسيد و پاسخ داد بيرون رفته گفت برميگردد؟

گفت كى برگردد كسى كه جانش بدست ديگرى است و سود و زيان خود را بدست ندارد.

و هر جا رفتى از حال خلق خدا نيك يا بدكار عبرت دار و از خدا بخواه كه تو را از بندگان خاصش سازد و از صالحانت نمايد، و بگذشته آنان رساند، و در گروهشان محشورت كند، و خدا را سپاس كن و شاكر او باش كه از شهواتت نگاه داشته، و از كارهاى زشت مجرمانت دور ساخته، و از شهوتها و هر جا كه بر تو غدقن شده چشم بپوش، و آرام راه برو و در هر گام خدا را بپا كه گويا از صراط گذرائى، و بهر سو ننگر و بكسى كه بايد سلام بلند كن چه آغازگر باشى و چه جواب‏گو، و هر كس در حقى از تو يارى خواست ياريش كن و به گم شده راه نشان بده، و از نادانها رو برگردان، و چون برگشتى بمنزلت چون مرده‏گور باش كه همى جز برحمت‏

 

خدا تعالى و عفو او ندارد.پ 8- مكارم الاخلاق: (براى خروج از خانه همان ذكر را دارد و بخواندن قُلْ هُوَ اللَّهُ خواندن حمد و معوّذتين و آيه الكرسى را از شش افزوده و گفته: چون خواهد بخانه برگردد هنگام دخول گويد:

بسم الله و بالله‏

گواهم كه شايسته پرستشى جز خدا نيست يكتا است و شريك ندارد و گواهم كه محمد بنده و فرستاده او است، و اگر در خانه اهلى است باو سلام كند و اگر كسى نيست بايد پس از شهادتين بگويد:

السلام على محمد بن عبد الله خاتم النبيين السلام على الائمه الهادين المهديين السلام على عباد الله الصالحين.

پ‏9- عده الداعى: تا امام ششم (ع) كه فرمود: هر كه هنگام خروج از منزلش ده بار سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ بخواند در حفظ و نگهدارى خداست تا برگردد.پ 10- قرب الاسناد: تا پيغمبر (ص) كه فرمود: چون كسى از خانه‏اش برون شود و گويد:

بسم الله‏

فرشته‏ها گويند سالم باشى. و چون گويد:

لا حول و لا قوه الا بالله‏

باو گويند: كفايت شوى، و چون گويد: تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ باو گويند: محفوظ باشى.پ 11- همان: تا امام رضا (ع) فرمود: چون از منزلت برون شوى بگو

بسم الله‏

ايمان دارم بخدا توكل بر خدا

لا حول و لا قوه الا بالله‏

كه فرشته‏ها بروى شياطين زنند و گويند: نام خدا برد و باو ايمان آورد و توكل بر خدا كرد و

لا حول و لا قوه الا بالله‏

گفت ...پ 12- امالى صدوق: تا پيغمبر (ص) كه فرمود: هر كه هنگام برون شدن از خانه‏اش گويد:

بسم الله‏

دو فرشته گويند: هدايت شدى، و اگر گويد:

لا حول و لا قوه الا بالله‏

گويند محفوظ شدى، و اگر گويد: توكل بر خدا گويند كفايت شدى، و شيطان گويد: مرا چه به بنده‏اى كه هدايت شده و محفوظ شده و كفايت شده.

ثواب الاعمال مانندش را آورده.پ 13- عيون: تا امام رضا (ع) كه هر گاه پدرم از منزلش برون رفتى گفتى:

بسم الله الرحمن الرحيم‏

، بيرون شدم بحول و قوه خدا نه بحول و قوه خودم بلكه بحول و قوه تو پروردگارا، خواهان روزى از تو هستم آن را با عافيت از تو خواهانم.پ 14- همان: تا امير مؤمنان (ع) كه فرمود: چون يكى از شما نيازى دارد بامداد روز پنجشنبه آن را خواهد و چون از منزلش بدنبال آن برون شود آخر سوره آل عمران را بخواند با آيه الكرسى و سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ و سوره حمد كه در آنهاست بر آورده شدن حاجتهاى دنيا و آخرت.

صحيفه الرضا: مانندش را آورده.

 

پ‏15- خصال: در اربعمائه كه امير المؤمنين (ع) فرمود: چون كسى از شما بمنزلش در آيد بر اهلش سلام كند و اگر اهلى نباشد بگويد:

السلام علينا من ربنا

و در وقت درون رفتن بدان قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ بخواند كه فقر را ببرد.پ و فرمود: چون يكى از شماها خواهد حاجتى را صبح زود روز پنجشنبه بدنبالش رود كه رسول خدا (ص) فرمود: بار خدايا مبارك كن بر امتم در صبحدم روز پنجشنبه و چون از خانه‏اش درآيد آيات آخر سوره آل عمران را بخواند (از آمن الرسول تا آخر سوره) و هم آيه الكرسى و سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ و سوره حمد كه در آنها بر آمدن حاجتهاى دنيا و آخرتست.پ 16- امالى طوسى: تا امام صادق (ع) فرمود: چون از منزلت درآئى بگو:

بسم الله‏

توكل بر خدا آنچه خدا خواهد،

لا قوه الا بالله‏

بار خدايا از تو خواهم آنچه برايش بدر شدم خوب باشد و از بدش بتو پناه برم بار خدايا فضلت را بر من گسترده ساز و نعمتت را بر من تمام كن و مرا بطاعت خود وادار و بدان چه نزد تو است راغب ساز و در راه خود جانم را بگير و بر دين خود و ملت رسولت.پ 17- محاسن: تا امام پنجم (ع) فرمود: هر كه برون شدن از در خانه‏اش بگويد: پناه برم بدان چه از آن فرشته‏هاى خدا و رسولش پناه برند از بدى اين روز نو كه چون خورشيدش غروب كند برنگردد از شر خودم و شر ديگران، و از شر شيطانها و شر دشمن اولياء الله و از شر جن و آدمى، و از شر درنده و گزنده، و از شر همه كارهاى حرام و پناه دهم خود را بخدا از هر بدى، خدا او را بيامرزد و توبه او را پذيرد و مهم او را كفايت كند و بدى از او دور كند و از شر او را مصون دارد.پ 18- همان: تا ابى خديجه كه چون امام ششم از منزلش بيرون ميشد ميگفت: بار خدا باميد تو برون شدم و بتو واگذارم و بتو ايمان دارم و بر تو توكل دارم، بار خدا امروز مرا بركت ده و روزيش بمن برسان از قوت و نصرت و فتح و پاكى و هدايت و بركت، و بگردان از من شر آن را و شر هر چه در آنست بنام خدا و الله اكبر و الحمد لله رب العالمين بار خدايا من برون شدم در اين برون شدن بمن بركت بده و در آن سودم رسان، و چون بمنزلش درآيد مانند آن را گويد.پ 19- همان: تا امام صادق (ع) فرمود: شيوه امام باقر (ع) بود كه از خانه‏اش برون ميشد ميگفت بنام خدا بيرون شدم و بنام خدا درون آمدم و بر خدا توكل دارم‏

لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم.

پ‏محمد بن سنان گفته شيوه امام رضا (ع) بود كه در خروج از منزلش اين دعاء را ميخواند.

 

پ‏20- همان: تا ثمالى كه از امام باقر (ع) اجازه ورود خواستم و برون شد و لبانش در حركت بودند و گفتم: قربانت برون شدى و لبانت در حركت بودند فرمودند اى ثمالى اين دعاء بما الهام شده گفتم: چه خوب آن را بمن خبر بده فرمود: بسيار خوب اى ثمالى هر كه هنگام برون شدن از منزلش گويد:

بسم الله حسبى الله توكلت على الله‏

بار خدايا من از تو خواهم خوبى همه امورم را و بتو پناه برم از رسوائى دنيا و عذاب آخرت خدا كفايت كند هر مهم او را در دنيايش و آخرتش.پ 21- همان (مضمون شماره 13 را آورده).پ 22- فقه الرضا (قريب بمضمون شماره 6 را آورده بى‏دستور دخول در منزل).پ 23- مكارم الاخلاق: امير مؤمنين (ع) فرمود: هر كه از منزلش بدر شود و انگشترش را بدرون كفش چرخاند و إِنَّا أَنْزَلْناهُ را بخواند و سپس گويد:

آمنت بالله وحده لا شريك له آمنت بسر آل محمد و علا نيتهم‏

 

. در آن روز بدى نبيند.