باب نود و سوم- در فضيلت مهماندارى و احترام مهمان

قرآن مجيد

 (آيه 69 سوره هود) درنگى نكرد كه گوساله بريانى آورد.

اخبار باب‏

::پ 1- خصال: بسندش تا امام ششم (ع) كه بزرگواريها دهند اگر توانى داشته باش يكى پذيرائى مهمانست الخبر.

امالى طوسى: بسندى مانندش را آورده‏پ 2- همان: در وصيت امير مؤمنان هنگام وفات، پسر جانم بتو وصيت كنم بخواندن نماز در وقتش تا فرمود: و باحترام مهمان.پ 3- همان: بسندى كه امام ششم (ع) بداود بن سرحان فرمود: اى داود اخلاق خوب به هم وابسته‏اند و خدا بهر كه خواهد دهد، بسا كه در كسى باشد و در فرزندش نباشد، در بنده باشد و در آقا نباشد: راستگوئى و خوددارى و بخشش بخواستار و عوض دادن باحسانها و اداء امانتها و صله رحم و دوستى با همسايه و ياد و پذيرائى مهمان و سره هنه حياء است.پ 4- قرب الاسناد: بسندى تا امام صادق (ع) از پدرانش كه رسول خدا (ص) گذر كرد به گورى كه كنده ميشد و آنكه ميكندش خسته و مانده شده بود و آن حضرت باو فرمود: براى كه اين گور را ميكنى؟ گفت: براى فلان بن فلان، فرمودش چرا بر تو سخت آمده اگر آنكه دانى خوش بر خورد و خوشخو بود زمين برايش نرم ميشد تا بسا با مشت مى‏توانست آن را بكند، سپس فرمود: كه البته او دوست ميداشت پذيرائى مهمان را و پذيرائى نكند از مهمان جز مؤمن پرهيزكار.پ 5- همان: بسندش از امام صادق (ع) از پدرانش كه مردى نزد پيغمبر (ص) آمد و گفت يا رسول الله پدر و مادرم بقربانت من خوب وضوء سازم و نماز خوانم و زكات در وقت پردازم و با خوش‏دلى مهمان نوازم براى رضاى خدا باميد آنچه نزد خداست فرمودش: به به به دوزخ را بر تو راهى نيست راستى خدا تو را از بخل رها كرده، اگر چنين بودى، سپس فرمود: نهى كرد از رنج‏كشى در پذيرائى مهمان بدان چه نتواند مگر برنج، و مهمانى نيايد جز كه رويش با او باشد.پ 6- تحف العقول: در خبرى طولانى از امام صادق (ع) كه فرمود: اما چهار جا كه بايد در آنجا هزينه نهاد از كارهاى خوب: پرداخت وام و عاريه دادن و وام دادن و پذيرائى مهمانست كه واجبند در روش اسلامى (يعنى واجب اخلافى باشند).

 

پ‏7- محاسن: بسندش تا حسين بن نعيم كه امام صادق (ع) بمن فرمود: اى حسين برادرانت را دوست دارى؟ گفتم: آرى فرمود به مستمندانشان سود رسانى؟ گفتم: آرى، فرمود: راستش تو بايد كه دوست بدارى كسيرا كه خدا دوست دارد، آگاه كه سود نرسانى كسى از آنان را تا دوستش دارى، آنان را بخانه‏ات ميخوانى؟ گفتم: من غذا نخورم جز كه دو تا سه تا، كمتر، بيشتر از آنها با منند، فرمود: فضل آنها بر تو بيشتر است از فضل تو بر آنها، گفتم: آنها را بخانه‏ام برم و بخورانم و بنوشانم و بر فرش من پا نهند و برترند از من؟ فرمود: آرى زيرا چون بخانه‏ات آيند آمرزش تو و خاندانت را با خود آورند و چون از خانه‏ات بيرون روند گناهان تو و خاندانت را با خود ببرند.پ 8- همان: بسندش تا امام ششم (ع) كه فرمود: اگر پنج درهم بردارم و به بازار شما روم و خوراكى بخرم و چند مسلمان را نزد خود گرد آورم دوستتر دارم از اينكه بنده‏اى آزاد كنم.پ 9- همان بسندش از امام صادق (ع) فرمود: يك خوراكى كه برادر مسلمانم نزدم بخورد دوستتر دارم از آزاد كردن يك بنده.پ 10- همان: بسندش از امام ششم (ع) كه مؤمنى نباشد كه دو مؤمن بخانه‏اش برد و سير كند جز كه برتر از آزاد كردن بنده باشد.پ 11- همان: بسندش تا اينكه مردى از امام پنجم پرسيد چه كارى برابر آزاد كردن بنده است؟ فرمود: اگر سه مسلمان را خوراك دهم دوستتر دارم از آزاد كردن بنده‏اى و بنده‏اى تا به هفت رسيد، و اطعام يك مسلمان برابر است با آزاد كردن يك بنده.پ 12- همان: بسندش از امام باقر (ع) كه سير كردن چهار مسلمان برابر آزاد كردن يك بنده باشد از فرزندان اسماعيل.پ 13- مكارم الاخلاق: از امام صادق (ع) فرمود: نجات بخشها اطعام طعام و افشاء سلام است و نماز در شب كه مردم خوابند.پ 14- جامع الاخبار: بسندش تا پيغمبر (ص) فرمود: امتم بخوشى باشند تا يك ديگر را دوستند و امانت را بپردازند، و از حرام بپرهيزند، و مهمان را پذيرائى كنند، و نماز را بر پا دارند و زكات را بدهند، و چون نكنندش گرفتار خشكسالى و قحطى شوند،پ و پيغمبر (ص) فرمود: هر كه ايمان بخدا و روز جزا دارد بايد مهمانش را گرامى دارد، و مهمانى تا سه شبانه روز است و بالاترش صدقه است و بخشش تا يك شبانه روز، و نشايد مهمان وارد بر قومى آنها را دلتنگ كند تا آنها را بيرون كند يا بيرونش كنند.

 

 

پ‏و از امير مؤمنانست (ع) كه فرمود: مؤمنى احساس ورود مهمان نكند و بدان شاد شود جز كه گناهانش آمرزيده شود و گرچه بر ميان آسمان و زمين باشد،پ و از پيغمبر است (ص) كه فرمود: مهمان راهنماى بهشت است،پ و از امير مؤمنانست كه فرمود: مؤمنى مهمان دوست نباشد جز كه از گورش برخيزد و رويش چون ماه شب چهارده باشد و اهل محشر نگرند و گويند اين جز پيغمبر مرسل نيست، و فرشته‏اى گويد: اين مؤمن مهماندوست است و پذيرائى مهمان و راهى ندارد جز كه به بهشت رود.پ پيغمبر (ص) فرمود: چون خدا مردمى را دوست دارد بآنها هديه‏اى دهد، گفتند آن چه باشد؟ فرمود: مهمان كه روزى خود آورد و گناهان خاندان را برد.پ از پيغمبر است (ص) كه مهمان دارى در شب حق واجب بر هر مسلمانست و صبح كه شد خواهد نگهش دارد و خواهد رهاش كند، هر خانه كه مهمان نيايد فرشته‏ها در آن نيايند.پ و از امام صادق (ع) كه مردى نزد پيغمبر (ص) آمد و گفت: يا رسول الله در مال حقى جز زكات باشد؟ فرمود: آرى بر مسلمانست كه گرسنه گدا را سير كند، و لخت گدا را بپوشاند، گفت: بيم دارد كه در خواستش دروغ باشد، فرمود بيم ندارد كه راست باشد؟پ 15- نوادر راوندى: بسندش تا رسول خدا كه فرمود: مهمان كن به خوراك و نوشاكت كسى را كه دوست دارى براى خدا.پ 16- همان: امام صادق از قول پيغمبر (ص) فرمود: بركت شتابانتر است بسوى كسى كه اطعام ميكند از كار به كوهان شتر.پ 17- كتاب الامامه و التبصره: بسندى تا رسول خدا (ص) فرمود: مهمان روزى خود را نزد ميزبان آورد و چون بكوچد همه گناهانشان را برد.پ و بسند ديگر فرمود (ص) چون در خوراكى چهار خصلت گردانيد كامل گردد: از حلال باشد، و دستهاى بسيارى بر آن باشند و در آغاز خوردنش نام خدا برند و در انجام سپاس او گويند،پ و فرمود: (ص) خوشا بر كسى كه شكمش تهى و گرسنه باشد و صبر كند آنانند كسانى كه روز قيامت سير باشند.