پ1- از داود بن كثير رقى، گويد: به امام صادق (ع) گفتم:
سنّتهاى رسول خدا (ص) چون فرائض و مقررات خدا عز و جل است؟
در پاسخ فرمود: راستى خدا عز و جل فرائضى مقرر كرده كه بر بندهها لازم شدهاند، پس هر كه يك فريضه از فرائض لازم شده را ترك كند و به آن عمل نكند و آن را انكار كند، كافر باشد، (رسول خدا) به امورى فرمان داده كه همه آنها خوبند و كسى كه برخى از آنچه خدا عز و جل به بندههاى خود امر كرده است از طاعتش ترك كند، كافر نباشد ولى ترك فضيلت كرده است و از خير كاسته است.پ 2- از زراره، از امام باقر (ع)، فرمود:
به خدا كه كفر قديمتر از شرك است و پليدتر و بزرگتر، گويد:
سپس يادآور كفر ابليس شد هنگامى كه خدا به او فرمود:
براى آدم سجده كن و خوددارى كرد از سجده كردن، پس كفر بزرگتر از شرك است، پس هر كه ديگرى را بر خدا عز و جل برگزيند و از طاعت و فرمانبرى سرباز زند و بر ارتكاب گناهان كبيره ايستادگى كند، او كافر است و هر كه دينى جز دين و كيش مؤمنان بر پا دارد پس او مشرك است.پ 3- از زراره، از امام باقر (ع)، گويد: سالم بن ابى حفصه و
اصحابش نزد امام يادآورى شدند و فرمود: راستى آنها منكرند كه هر كه با على (ع) جنگيده است مشرك باشد، و امام باقر (ع) فرمود:
آنها معتقدند كه محاربين با على (ع) كافرند، سپس به من فرمود:
راستى كفر از شرك پيشتر است، سپس يادآور شد كفر ابليس را گاهى كه خدا به او فرمود: سجده كن و سرباز زد از اينكه سجده كند، و فرمود: كفر پيشتر از شرك است پس هر كه بر خدا دليرى كند و از طاعت او سرباز زند و بر ارتكاب گناهان كبيره ايستادگى كند او كافر است يعنى اهانتورزى است كافر.پ 4- از حمران بن اعين، گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم از قول خدا عز و جل (3 سوره دهر): «به راستى كه او را به راه رهبرى كرديم يا شكرگزار و قدردان باشد يا ناسپاس و كفران ورز» در پاسخ فرمود: يا عمل كند پس او شاكر است و يا ترك عمل كند پس او كافر است.پ 5- زراره گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم از قول خدا عز و جل (5 سوره مائده): «و هر كس كفر ورزد از گرويدن محققاً عملش ساقط گردد» در پاسخ فرمود: يعنى ترك كند عملى را كه بدان اعتراف كرده است، از اين بابت است اينكه ترك كند نماز را نه از براى بيمارى و نه از اشتغال به كارى.پ 6- از موسى بن بكير، گويد: پرسيدم از أبو الحسن (ع) از كفر و شرك كه كدام پيشتر است، گويد: به من فرمود: من از تو سابقه نداشتم كه با مردم ستيزه كنى، گفتم: هشام بن سالم به من
دستور داده كه: اين را از شما بپرسم، به من فرمود: كفر پيشتر است و آن به معنى انكار است، خدا عز و جل فرموده است (34 سوره بقره) «جز ابليس كه سر پيچيد و كبر ورزيد و از كفّار گرديد».پ 7- از زراره، گويد: به امام باقر (ع) گفتم: مؤمن به دوزخ مىرود؟ فرمود: نه به خدا، گفتم: به دوزخ نرود جز كافر؟ فرمود:
نه، جز كسى كه خدا خواهد و چون چند بار تكرار كردم، به من فرمود: اى زراره! من راستى كه من گويم: نه، و مىگويم: جز هر كه را خدا خواهد و تو مىگوئى: نه، و نمىگوئى: جز كسى كه خدا خواهد. (راوى) گويد: هشام بن حكم و حماد از زراره نقل كردهاند كه: گفته: من با خود گفتم: استادى است كه علم بحث و مناظره ندارد، گويد: پس از اين خاطره به من فرمود: اى زراره! چه گوئى در باره كسى كه براى تو اعتراف كرده كه بر مذهب تو است و هر چه بگوئى بدان عقيدهمند و متديّن است، آيا او را مىكشى؟ چه مىگوئى در باره خدمتكاران و خانواده خودتان، آيا آنها را مىكشى؟ گويد: پس من گفتم: به خدا منم كه علم بحث و مناظره ندارم.پ 8- از مسعدة بن صدقه، گويد: از امام صادق (ع) شنيدم كه در جواب اين پرسش: كدام يك از كفر و شرك او از نوع شرك نبود، زيرا او به پرسش ديگرى جز خدا دعوت نكرد و همانا پس از آن به اين موضوع دعوت كرد و مشرك شد.
پ9- از مسعدة بن صدقه، گويد: شنيدم امام صادق (ع) در پاسخ اين پرسش كه: شما را چه شده است كه زنا كار را كافر ننامى و تارك نماز را كافر مىخوانى، دليل فرق ميان اين دو چيست؟
فرمود: براى آنكه زناكار و هر كه به او مانند باشد همانا اين كار را به خاطر شهوت كند، زيرا شهوت بر او چيره گردد و تارك نماز تنها از راه خوار شمردن و بىارزش دانستن آن است كه نماز نخواند و اين براى آن است كه زناكار از نزديك شدن با زن، كامياب شود و به واسطه طلب لذّت، قصد آن زن كند، و هر كه ترك نماز كند و به قصد ترك نماز برآيد، قصد ترك نماز براى او لذّتى ندارد و چون لذّت و كامجوئى در ميان نباشد، استخفاف و خوار شمردن و بىارزش دانستن در ميان مىآيد و هر گاه استخفاف به ميان آمد، كفر واقع شود.
گويد: از امام صادق (ع) پرسش شد، به او عرض شد: چه فرق است ميان كسى كه به زنى نگاه كند و با او زنا كند و يا مى بنوشد و ميان كسى كه نماز را نخواند تا زناكننده و مىخوار استخفاف كن و خوار شمار نباشند چنانچه نماز نخوان استخفاف كن و خوار شمارنده است و حجّت و دليل در اين باره چيست؟ و چه علّتى دارد كه تو ميان آنها فرق گذارى؟ فرمود: حجّت و دليل در اين جا اين است كه هر آنچه تو خود را در آن وارد كنى (و از روح تو خيزد) داعى و غلبه شهوت تو را بر آن وانداشته كه در مورد زنا و مى خوارى وجود دارد و تو خودت باشى كه خويش را به ترك نماز بخوانى و در اين جا شهوت نيست و اين همان استخفاف و بىاعتنائى است و اين است فرق ميان آن دو قسم.پ 10- از امام صادق (ع)، فرمود:
هر كه در خدا و رسولش شكّ كند، او كافر است.پ 11- از منصور بن حازم، گويد: به امام صادق (ع) گفتم:
كسى شكّ دارد در رسول خدا (ص)، فرمود: كافر است، گفتم:
كسى كه شكّ دارد در كفر شاكّ، او هم كافر است؟ پاسخى به من داد و من تا سه بار پرسش خود را باز گفتم و از چهره او خشم دريافت كردم.پ 12- از عبيد بن زراره، گويد: پرسيدم از امام صادق (ع) از تفسير قول خدا عز و جل (5 سوره مائده): «هر كه كفر ورزد به ايمان محققاً عملش سقوط كند» در پاسخ فرمود: مقصود، كسى است كه ترك كرده است عملى را كه بدان اقرار و اعتراف داشته، گفتم:
زمينه ترك عمل چيست؟ همه آن را وانهد و از دست بدهد؟ فرمود:
از آن است آن كسى كه عمداً بىاينكه مست باشد و يا عملى در ميان نباشد را وانهد.پ 13- از ابى مسروق، گويد: امام صادق (ع) از من وضع مذهبى اهل بصره را پرسيد، فرمود: چه مذهبى دارند؟ گفتم: مرجئه هستند و قدريّه و حروريّه، در پاسخ فرمود: خدا لعنت كند اين ملّتهاى كافر و مشرك را كه به هيچ وجه خداپرست نيستند.پ 14- از فضيل، گويد: نزد امام باقر (ع) رفتم و مردى خدمت
او بود و چون من نشستم، آن مرد برخاست و رفت و امام به من فرمود: اى فضيل! اين كى بود نزد تو؟
گفتم: چه مذهبى داشت؟ فرمود: حرورى بود.
من گفتم: او كافر است؟ فرمود: آرى به خدا، مشرك است.پ 15- از محمد بن مسلم، گويد: از امام باقر (ع) شنيدم مىفرمود:
هر چه را اقرار و تسليم به بار آورد ايمان است، و هر چه را انكار و جحود به بار آورد پس آن كفر است.پ 16- از ابى حمزه، گويد: شنيدم امام باقر (ع) مىفرمود:
راستى على (ع) درى است كه خدا گشوده، هر كه از آن درآيد مؤمن است و هر كه از آن برآيد كافر است.پ 17- رسول خدا (ص) فرمود:
طاعت على (ع) خوارى دارد و نافرمانى او كفر به بار آورد، گفته شد: يا رسول اللَّه! چگونه فرمانبرى على (ع) خوارى دارد و نافرمانيش كفر به بار آرد؟ فرمود: على (ع) شما را به حق وامىدارد، اگر فرمان او را ببريد خوار مىشويد (يعنى در دنيا و در نظر خودتان) و اگر نافرمانى او كنيد، به خدا عزّ و جلّ كافر مىشويد.
پ18- امام كاظم (ع) مىفرمود:
راستى على (ع) بابى است از ابواب هدايت، هر كه از راه على (ع) وارد شود مؤمن است و هر كه از آن بيرون رود كافر است و هر كه در آن وارد نشود و بدان پشت ندهد در آن طبقهاى باشد كه كار آنها با خدا است.پ 19- از امام صادق (ع)، فرمود:
اگر بندگان در هنگامى كه نمىدانستند، ايست مىكردند و به انكار نمىپرداختند، كافر نبودند.پ 20- از امام باقر (ع)، فرمود:
خدا عز و جل على (ع) را ميان خود و خلقش براى رهبرى بر پا داشته، هر كه او را بشناسد مؤمن است و هر كه او را انكار كند كافر است و هر كه او را نفهمد گمراه است و هر كه با او امام ديگرى را برپا دارد مشرك است و هر كه با ولايت و دوستى او آيد به بهشت رود و هر كه با دشمنى او آيد به دوزخ رود.پ 21- از امام كاظم (ع)، فرمود:
راستى كه على (ع) يكى از درهاى بهشت است و هر كه به آستانش درآيد مؤمن است و هر كه از آن برآيد كافر است و هر كه نه در آن درآيد و نه از آن برآيد، در آن طبقهاى باشد كه كارشان با خدا است.
