«وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى حَرْفٍ»پ 1- از فضيل و زراره، از امام باقر (ع) در تفسير قول خدا عز و جل (11 سوره حج): «برخى مردمند كه خدا را به محض حرف مىپرستند و اگر خوبى ديد آسوده خاطر است و اگر گرفتهاى به او رسيد روى برگرداند، در دنيا و آخرت زيان كار است» زراره گويد: از امام باقر (ع) تفسير آن را پرسيدم، در پاسخ فرمود: اينان مردمى هستند كه خدا را مىپرستيدند و از پرستش هر كه جز خدا بر كنار شده بودند و در باره محمد (ص) و آنچه آورده بود شك داشتند و زبانى مسلمان شدند و گفتند:
أشهد أن لا اله الّا اللَّه و ان محمداً رسول اللَّه
و به قرآن هم اعتراف كردند و آنها با اين حال در باره محمد و آنچه آورده بود شك داشتند و در باره خدا شك نداشتند، خدا عز و جل فرمايد:
«برخى مردمند كه مىپرستند خدا را به حرف» يعنى با شك در باره محمد (ص) و آنچه آورده است «و اگر به او خوبى رسد» يعنى عافيت در خود و مال و فرزندش بيند «بدان آسوده خاطر و دل بسته شود» و بدان خشنود گردد «و اگر فتنهاى به او رسد» يعنى بلائى در تنش يا مالش به فال بد گيرد و از ادامه اقرار بر پيغمبر (ص) بدش آيد و به توقف و شك بر گردد و به دشمنى خدا و رسول و انكار به پيغمبر و آنچه
پآورده است برخيزد.پ 2- از زراره، گويد: از امام باقر (ع) پرسيدم از تفسير قول خدا عز و جل (11 سوره حج): «و برخى مردمند كه خدا را به حرف مىپرستند» فرمود: آنان مردمى بودند كه خدا را يگانه مىدانستند و از پرستش معبودان ديگر دست برداشتند و از شرك بدر آمدند و نفهميدند كه محمد (ص) رسول خدا است و آنها خدا را مىپرستيدند با شك در باره نبوّت محمد (ص) و آنچه آورده بود و نزد رسول خدا (ص) آمدند و گفتند كه: ما ملاحظه مىكنيم، اگر اموال ما بسيار شد و تن ما سالم ماند و فرزندان ما سالم ماندند، مىدانيم كه او راست مىگويد و راستى كه رسول خدا است و اگر جز اين باشد تأمل مىكنيم.
خدا عز و جل فرمود: «اگر به او خوبى رسد بدان مطمئن شود» يعنى عافيت در دنيا «و اگر به او فتنهاى رسد» يعنى بلائى در جان و مالش «رو بر گرداند» يعنى به شك و شرك برگردد «زيان كار باشد در دنيا و آخرت و اين خود زيان آشكارى است** در برابر خدا بخواند كسى را كه زيان و سودى به او ندارد» فرموده كه: به شرك بر گردد و جز خدا را بخواند و جز خدا را بپرستد، پس برخى از آنهايند كه بفهمند و ايمان در دل آنها نشيند و بگروند و باور كنند و از مقام شك برآيند و به ايمان گرايند و برخى به حال شك بپايند و برخى هم به شرك برگردند.
